Hij wordt helemaal platgebeld, op de dag dat in Den Haag de commissie Borstlap (officieel: ‘Commissie Regulering van werk’) haar advies presenteert voor de vernieuwing van de arbeidsmarkt. ZZP-expert Pierre Spaninks is niet erg te spreken over de aanbevelingen van de commissie Regulering Arbeidsmarkt.
Volgens Spaninks is het advies gebaseerd op een valse voorstelling van zaken. Het gaat vooral over de honderdvijftigduizend slecht betaalde freelancers die de onderkant van de arbeidsmarkt vormen, de bekende schijnzelfstandige pakjesbezorgers en postbodes. Door hen als van voorbeeld te nemen, creëert de commissie een vals beeld, vindt hij ‘Deze kwetsbare groep is als leidraad genomen. Maar maatregelen die hen ten goede komen, raken ook de zzp’ers die juist gekozen hebben voor een zelfstandig bestaan.'
Ontslagrecht
Door freelancers met de aller slechtste positie op de arbeidsmarkt uit te lichten, lijkt het alsof alsof alle freelancers in een zwakke positie zitten en alleen maar door fiscale prikkels voor het vrije ondernemerschap hebben gekozen. De overgrote meerderheid, volgens Spaninks zo’n negentig procent, kiest echter om andere redenen voor een zzp-bestaan. Men wil zelf de werktijden bepalen, heeft geen zin in office politics of kiest voor werken zonder verstikkende hiërarchische verhoudingen.
Kort gezegd komt het 47 punten tellende plan van CDA’er Borstlap hier op neer: zzp-en wordt de uitzondering, de vaste baan de norm. Om zelfstandigen in de armen van de werkgever te drijven, raken ZZP’ers raken hun belastingvoordelen kwijt. Verzekeringen voor arbeidsongeschiktheid worden verplicht. Uiteindelijk moet de flexibele schil, in Nederland relatief groter dan in andere Europese landen, binnen een paar kabinetsperiodes worden afgebouwd. Ter compensatie wordt het ontslagrecht versoepeld.
Doet er niet meer toe
Spaninks vindt de analyse is dun en de argumentatie dubieus: ‘Maar dat verhindert de commissie niet om bij het kabinet aan te dringen op snoeiharde maatregelen – zonder zich te bekreunen om de sociale en economische gevolgen’.
De eerste harde maatregel is om de spelregels zo te veranderen dat iemand die werk wil doen voor een ander, dat in principe moet doen binnen een dienstverband of via een uitzendbureau, stelt hij ‘Als het aan de commissie ligt, wordt werken op overeenkomst van opdracht weer een uitzondering. Of opdrachtgever en opdrachtnemer samen willen dat er geen arbeidsovereenkomst ontstaat (de ‘wil der partijen’) doet er niet meer toe’.
Raakt die eerste maatregel alleen nog de plusminus 500.000 zzp’ers die hun eigen arbeid verhuren aan bedrijven en instellingen, een ander voorstel van de commissie treft alle 1,4 miljoen zelfstandigen met en zonder personeel. Spaninks: ‘Zij moeten allemaal hun zelfstandigenaftrek én hun mkb-winstvrijstelling inleveren. In plaats daarvan zou er een premie moeten komen op het doen van investeringen en het opbouwen van kapitaal in de eigen onderneming’.
Zelfstandige kraanmachinisten
Investeringen zouden de economie moeten aanjagen, maar leiden alleen maar tot meer ongelijkheid onder en tussen zelfstandigheden, verwacht Spaninks. Hij geeft een voorbeeld: ‘Arbeid zwaarder belasten en kapitaal minder, leidt binnen sectoren en zelfs binnen professies tot onverdedigbare verschillen. Zelfstandige kraanmachinisten gaan meer belasting betalen dan de ondernemers die de kranen verhuren die zij besturen. Waarom? Huisartsen in de grote stad die patiënten op de fiets bezoeken meer dan hun collega’s die dat doen met een auto van de zaak. Waarom?’
‘Toegeven aan het verbale geweld van de Commissie Regulering van Werk – zonder bewijs dat er een probleem bestaat dat urgent opgelost moet worden, zonder noemenswaardige eigen analyse, zonder bewijs dat de maatregel het probleem oplost, en zonder dat ook alle neveneffecten en fall-out in kaart zijn gebracht – zou politiek gekkenwerk zijn.’, waarschuwt de zzp-expert.
Kabinetsreactie
Hij besluit: ‘Het advies ligt nu bij minister Koolmees. Die moet er een kabinetsreactie op voorbereiden. Als hij ook maar enig gevoel heeft voor het gewicht van zijn ambt, neemt hij daarin ondubbelzinnig afstand van deze aanslag op zzp’ers en andere zelfstandigen’.
