Geert Wilders en De Telegraaf zetten trend

'Stop Bos! ' past inderdaad makkelijk op een protestbord. De asfaltlobby heeft al bedacht hoe de zondebok heet die de arme automobilist aan de bedelstaf brengt en Nederland laat afzien in de file. Hard is de campagne van De Telegraaf en belangenorganisaties tegen het beleid van minister Wouter Bos. Ook in de Tweede Kamer is niets meer hetzelfde. Het lid Geert Wilders karakteriseert minister Ella Vogelaar als "knettergek" en noemt collega's en de minister-president "lafaards". Voorlichters en adviseurs op departementen en bij politieke partijen kunnen zich opmaken voor een harde strijd om de waarheid. Steeds meer lijkt eerst de man en dan de bal gespeeld te worden. Of ontstijgt de Nederlandse politiek de sfeer van het Mariakaakje van Willem Drees en maken we door stevige polarisatie en oneliners van de Tweede Kamer pakkend straattoneel? De Telegraaf en Wilders zetten de toon en ‘tout Den Haag’ lijkt in grote staat van verwarring te verkeren.

Om te beginnen heb ik niets tegen het duidelijk neerzetten van tegenstellingen. De asfaltlobby van De Telegraaf is al weken bezig en ik zie en hoor dat veel Nederlanders daar pro en contra van alles van vinden. Het politieke debat is voor een deel weer terug op straat. De krant voor wakker Nederland dreigde even weg te zakken en een gewone krant te worden, maar is nu weer terug als belangrijke factor bij het sturen van de publieke opinie. Niet leuk voor de politici, maar goed voor de politiek.

Een nieuwe realiteit ook voor de communicatiedeskundigen, want ik durf de voorspelling aan dat er de komende weken nog genoeg onderwerpen komen waarmee de bevolking gemobiliseerd kan worden. Tijdens de Algemene Beschouwingen nam De Telegraaf het met inktzwarte koppen al op voor de hardwerkende Nederlander die zijn zuur verdiende Euro's bij het kabinet mag inleveren en ook nog in de file moet staan en extra accijns doneert voor zijn borreltje. Premier Balkenende streed met verve tegen dit beeld, maar de toon door De Telegraaf neergezet klonk toch door in de bijdrages van de fractievoorzitters.

De belangenorganisaties achter bijvoorbeeld "Stop Bos!" zijn ook nog eens veel assertiever dan de arme departementsvoorlichter die eerst de zegen moet hebben van diverse chefjes voor hij kan uithalen voor een uppercut. Voorbeeld: Bos zei gisteren dat hij de actie rond zijn persoon nogal plat vond. Het antwoord stond vandaag al in een IM-er in de krant: uiteraard had meneer Bos er niets van begrepen en was de actie niet plat maar een noodkreet. Zoiets ongeveer. Ik weet dat het Nederlandse staatsrecht nog steeds de minister-president ziet als "de eerste onder gelijken" en de departementsvoorlichters hun eigen winkel bestieren, maar is het niet tijd voor een Alastair Campbell? Een spindoctor die met een strategische staf vanuit een war-room met ruim mandaat iedere attack kan counteren en niet steeds door De Telegraaf en de lobbyorganisaties in de verdediging wordt gedrukt? Ik heb inderdaad alleen nog maar de gedachte, maar "de politiek" kan niet volstaan met een passieve houding tegen een steeds assertievere lobbybeweging die dankzij oude en nieuwe media snel de publieke opinie kan sturen.

Dat betreft even goed het op de man spelen door Geert Wilders. Je mag best denken dat deze bui wel overgaat; het zal niet zo zijn. Rond deze man heeft zich een koppige aanhang gevormd die hem alleen maar zullen aanmoedigen om nog meer op de man te spelen en te radicaliseren. Premier Balkenende deed het in het debat behoorlijk, maar stevig inhoudelijk tegengas kwam eigenlijk alleen van Alexander Pechtold. De Telegraaf en Geert Wilders hebben een nieuwe toon gezet, het antwoord is er nog niet.