Wat interne communicatie kan leren van het populaire tv-programma Ik Vertrek

U kent de populaire serie wel, landgenoten die hun geluk elders gaan beproeven. Meestal blijkt dat ook daar mee- en tegenvallers zijn.

De tegenvallers krijgen de meeste aandacht. Ook dat is thuis niet anders.

Sommigen gaan goed voorbereid een andere richting uit, anderen lijken echt ‘op goed geluk’ maar wat te gaan doen. Zo is het in organisaties ook.

De Belastingdienst moet krimpen. De leiding bedacht een vertrekregeling voor oudere medewerkers. Dan snijdt het mes aan twee kanten: zowel de vergrijzing als de overbezetting wordt aangepakt. Vooral de lagere schalen zouden gebruik gaan maken van de financiële tegemoetkoming, dachten de bazen.

De interne communicatie over het thema heeft uitstekend gewerkt. De belangstelling om van de regeling gebruik te maken overtreft de verwachtingen. Sterker nog: deze verslaat de verwachtingen. Er willen meer mensen van de regeling gebruik maken dan nodig is om de krimpdoelstelling te halen. Sterker nog: er willen te veel mensen tegelijk weg, waardoor er bezettingsproblemen ontstaan en de organisatie weer personeel moet gaan werven. En om het nog wat ingewikkelder te maken zijn het niet de medewerkers in de lage salarisschalen die de dienst achter zich willen laten, maar vooral die in de hogere schalen. En dat is niet de bedoeling, want men heeft juist de hoger opgeleide mensen in de toekomst nodig. Een dubbel probleem is door de bedachte oplossing veroorzaakt.

Het scenario doet me denken aan het koppel dat het eigen huis verkocht, beneden de marktprijs om het snel achter zich te laten. Aangekomen op het platteland van Frankrijk bleek de idylle vooral fantasie te zijn. Er kwam geen water uit de kraan, het dak lekte en de verwarming was kapot. De winter al in aantocht en niemand in de buurt die het kon fiksen. Teruggaan is geen optie. Dus zit er niets anders op dan op de blaren zitten. Keihard werken totdat er weer water is, het dak niet meer lekt en de verwarming weer zoemt.

Dat staat de Belastingdienst nu te wachten. Op je schreden terugkeren is not done. De tering naar de nering zetten. De gewijzigde omstandigheden opnieuw taxeren, maar nu wel op de goede manier.

Hoe?

Gebruik de interne communicatie voor het bepalen van wat de beste route is om een probleem op te lossen. Iedere leidinggevende op de werkvloer had kunnen vertellen wat zijn of haar mensen zouden doen met de voorgestelde vertrekregeling. Een klein participerend onderzoek was genoeg geweest om te ontdekken wat het effect zou zijn van de voorstellen. Interne communicatie is eerst en vooral luisteren. Hoe lastiger het probleem, hoe belangrijker dat luisteren is.

Wie goed luistert en de interne markt verkent, scoort de meeste meevallers.

Wie niet luistert kan beter meteen maar vertrekken.

Ben Verleg is gespecialiseerd in organisatieontwikkeling, strategische besluitvorming en innovatie