Lessen in nederigheid

Nederig zijn is een positieve eigenschap – volgens sommigen de meest ondergewaardeerde deugd. Een eigenschap waarmee je je team tot grote hoogtes kunt laten stijgen.

Wat betekent nederigheid eigenlijk? De essentie in vijf punten:

1. Nederig zijn betekent dat jij een kalm accepterend zelfbeeld hebt, dat niet overgevoelig is voor bedreigingen van het ego. Te weinig zelfvertrouwen is dus geen kenmerk van nederigheid, in tegenstelling tot hetgeen velen denken.

2. Nederige mensen kennen zichzelf goed. Ze nemen verantwoordelijkheid wanneer ze dingen verkeerd doen.

3. Ze staan open voor nieuwe inzichten, zowel over zichzelf als de wereld om hen heen. Ze maken zich er geen zorgen over dat ze misschien afgaan, en mede doordat ze die stress niet hebben, leren ze beter.

4. Ze hoeven hun ego niet zo sterk op te poetsen waardoor ze ruimte hebben in hun geest om oprecht blij te zijn als het goed gaat met anderen. Anders gezegd: ‘Not thinking less of yourself, but thinking of yourself less.’ (bron: C.S. Lewis).

5. Nederige mensen vinden dat iedereen dezelfde intrinsieke waarde heeft. We zijn allemaal gelijk, niemand is beter dan een ander.

Misschien denk je nu wel ‘oh, maar dan ben ik heel vaak nederig want ik bezit deze vijf punten wel aardig’. Ik help je uit deze droom. Onze mind werkt namelijk als volgt; we zijn vaak vrij optimistisch over onszelf en vaak veel kritischer naar anderen toe. De kans is groot dat je bovenstaande punten wel aan jezelf toedicht, maar niet aan anderen.

Diepgewortelde angst

Ik daag je uit om de punten te onderzoeken. Wees eerlijk. Mag je afgaan? (de meeste mensen hebben een diepgewortelde angst om niet af te mogen gaan, om geen fouten te mogen maken, om het niet goed te doen/goed te zijn o.i.d.). En aangezien we op overtuigingenniveau (angstniveau) niet zo uniek zijn als we misschien denken, ben ik niet al te optimistisch als je zegt dat je weinig tot geen last hebt om af te gaan. Of niet overgevoelig bent voor bedreigingen van het ego (je gelijk niet wilt halen). Of aangeeft dat jij je ego niet vaak hoeft op te poetsen (anders gezegd; geen bevestiging/erkenning aan het halen bent, en niet bezig bent met aardig gevonden worden). Ik moet de eerste persoon nog tegen komen die hier heel weinig last van heeft J

De meeste mensen worstelen vaak onbewust met genoemde thema’s.

Een voorbeeld

Els is manager en niet tevreden over een gesprek met haar baas Willem. Willem is van mening dat mensen pas recht op een bonus hebben als de resultaten behaald zijn. Hij stuurt op output. Els daarentegen is van mening dat mensen ook beoordeeld moeten worden op hun inzet en hoe ze werken. Wat haar betreft mag daar ook een beloning tegen overstaan. Els merkt dat gesprekken met Willem haar emotioneel raken. Haar boosheid zorgt ervoor dat ze in een discussie belandt en haar gelijk wil halen. Dit wakkert het gelijk halen van Willem aan waardoor ze in een strijd belanden. Hetgeen niets effectiefs oplevert.

Wat is hier aan de hand?

Els is in de valkuil gestapt dat ze haar waarheid wil opleggen aan Willem. Kijkend naar de vijf punten van nederigheid kunnen we stellen dat ze niet aanwezig zijn. Els’ ego speelt op (er is dus sprake van een bedreiging van het ego en daarom gaat ze gelijk halen). Na doorvragen blijkt dit voort te komen uit een gebrek aan zelfvertrouwen (ze wil het altijd goed doen, niet falen). Ze neemt hier geen verantwoordelijkheid voor haar eigen valkuilen. En bij het halen van haar gelijk stelt ze zich niet gelijkwaardig op en staat niet open voor nieuwe inzichten/meningen.

Kortom; een simpel voorbeeld als een discussie aangaan leidt er toe dat Els de vijf punten van nederigheid niet beheerst. En zeg nou zelf; hoe vaak op een dag ga jij de discussie aan?

Ik hoop dat duidelijk is hoe wij onszelf onbewust saboteren. Gelukkig is er goed nieuws. Nederigheid is prima aan te leren! En hard nodig om topprestaties met je team te bereiken. Het vraagt alleen ongelofelijk veel bewustzijn nederig te zijn.

Het stappenplan naar nederigheid

Stap 1: Wanneer je merkt dat je de ander wilt overtuigen door je gelijk te halen, of denkt dat jouw mening beter is dan die van een ander, of snel geraakt wordt door een mening die haaks op die van jou staat? Dan is jouw houding verre van nederig.

Stap 2: Achterhaal wat de angst achter dit gedrag is. Stel jezelf de vraag; wat is het ergste wat er kan gebeuren als jij je gedrag loslaat. De angst gaat bijna altijd over een gebrek aan zelfvertrouwen, tekort aan eigenwaarde, onzekerheid over jezelf.

Stap 3: Accepteer de angst. Accepteer dat je fouten mag maken, onzeker bent o.i.d.

Stap 4: Benoem je verlangen, oftewel wat wil je liever geloven over jezelf? Formuleer iets dat jouw rust van binnen geeft. Vaak gaat dit in de richting van; ik mag zijn wie ik ben, ik laat los, ik ben goed zoals ik ben.

Wanneer dit lukt ben je in staat te luisteren waardoor jij je teamleden beter begrijpt. Dit maakt dat je een dialoog en niet een discussie faciliteert en vanuit rust (door zelfvertrouwen) je team coacht in de richting die zij nodig heeft.

Marjan Haselhoff is oprichter en eigenaar van BuroKracht.