De impact van het coronavirus is groot. De onzekerheid raakt ieders leven. Het valt op dat de bedrijven die hun voorzorgsmaatregelen het best op orde hebben, sneller en beter hebben opgeschaald dan de organisaties die dat niet hebben gedaan.
Denk bijvoorbeeld aan ABN Amro, Albert Heijn, KLM en Nationale Nederlanden en RadboudUMC. Zij hebben het verschil gemaakt, omdat zij het coronavirus ogenschijnlijk toch iets eerder serieus namen, en eerder inspeelden op de nieuwe realiteit. Dat in tegenstelling tot - zonder ze met naam en toenaam te noemen - de ‘reactieven’.
Het onbekende niet weten
De vraag is: in hoeverre stonden zij open voor het onvoorziene? Het doet me denken aan een citaat van Donald Rumsfeld, minister van Defensie onder George W. Bush. Hij stelde in 2002, een jaar na 9/11:
“There are known knowns, there are thing we know we know. We also know there are known unknowns; that is to say we know there are some things we do not know. But there are also unknown unknowns.”
Zijn uitspraak gaat over het feit dat de toekomst niet voorspelbaar is, en de wereld niet maakbaar. Er zijn dingen waarvan we weten dat we die begrijpen: the known knowns (een bedreiging).
Er zijn zaken waarvan we doorhebben dat we die niet doorgronden, oftewel de known unknowns (de risico’s).
En er zijn ook dingen waarvan we niet weten dat we die niet weten: de unknown unknowns (rampen). En dit zijn simpelweg de grootste drama’s waarmee we kunnen kampen.Het coronavirus is een unknown unknown.
Reactieven versus proactieven
Op basis hiervan zijn lessen te trekken. In het vakgebied issue- en crisismanagement zou je onderscheid kunnen maken tussen de ‘reactieven’ en de ‘proactieven’.
De ‘reactieven’ zien de wereld als een voorspelbaar geheel, waarin de gebeurtenissen niet worden bepaald door een enkele situatie. Hun veronderstelling is, dat iets wat niet bewezen is, niet bestaat. Als het om de toekomst gaat, geloven zij in extrapolatie: de geschiedenis is een evolutie. In geval van een crisis schalen zij op naar plan B. Zij passen het noodzakelijke aan, op basis van de richtlijnen van autoriteiten.
De ‘proactieven’ daarentegen geloven dat de loop van de geschiedenis wordt bepaald door disrupties, waarbij de impact wordt bepaald door een klein aantal extreme gebeurtenissen. De angst die volgt uit incidenten nemen zij dan ook minstens zo serieus als de incidenten zelf. Zij durven ook op basis van beperkte kennis verstrekkende besluiten te nemen. In hun beleving maakt de geschiedenis sprongen. In geval van een crisis nemen zij liever een maatregel te veel, dan dat zij achter de feiten aanlopen: overreageren kan bijna niet.
Het ondenkbare
De coronacrisis leert ons allemaal dat de ‘reactieven’ nog leven in een wereld die maakbaar leek. De proactieven hebben gelijk: ook als het niet bewezen is, kan het toch bestaan. Wat twee weken terug nog door velen een ‘zware griep’ werd genoemd, is nu een erkende pandemie. De autoriteiten zijn niet eenduidig, maar de noodzaak om op te treden is groot.
Covid-19 heeft wereldwijd het openbare leven lamgelegd. Wie wil inspelen op onvoorziene omstandigheden, kijkt dus niet alleen naar de waargenomen risico’s, maar ook naar wat we niet weten. Denk het ondenkbare dus.
Reacties:
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!