Verlies nemen
Maryse Ducheine, zelfstandig adviseur
De kwestie van Woerkom laat 'prachtig' zien hoe de Mediacratie werkt. Iemand met een belang brengt op social media een opvatting in, het wordt een issue op Twitter en het wordt 'overal' het gesprek van de dag. De hoge journalistendichtheid op Twitter en aan het Binnenhof maken dat dit issue 'enorme' proporties krijgt. Wetten van crisiscommunicatie gelden dan: Zelf snel met een goede reactie komen, leiderschap tonen, transparant zijn, empathie hebben. Het gold niet alleen de heer Van Woerkom, ook de Tweede kamer zelf.
Deze casus toont ook 'mooi' aan wat je beter niet kan doen. Beter niet iets discriminerends zeggen als ANWB-voorman; Beter niet als coalitiepartijen een ouderwetse deal sluiten over partijgenoten die baantjes moeten hebben; Beter niet als journalist elke mening even belangrijk laten zijn. Beter niet als Tweede Kamer onzorgvuldig te werk gaan. Ik kan nog alinea's door gaan.
Wat kun je beter wel doen: De Tweede Kamer kan beter wel akkoord gaan met de benoeming: je verlies nemen. En Guido van Woerkom kan beter wel nationale ombudsman worden en bewijzen dat ie een goede is (en een verzoek aan Google sturen). En het kabinet kan beter wel de volgende keer een vrouw benoemen in een Hoog College van Staat. Het zou mooi zijn als dat de kwestie was geweest.
Communicatieve flater
Piet Hein Coebergh, Lector sociale media Hogeschool Leiden, partner Coebergh PR
De benoemingsprocedure rondom Van Woerkom als mogelijke ombudsman is primair een communicatieve flater van de Tweede Kamer. Iemand voordragen voor benoeming en dan de steun voortijdig intrekken omdat een uitspraak van vier jaar geleden voor enige ophef zorgt getuigt niet van ruggengraat en zorgvuldigheid. Of de tijdens een congres in 2010 gedane uitspraak voldoende reden is om de man niet te benoemen valt te betwijfelen. Fijn was zijn uitspraak bepaald niet, maar hij heeft er publiekelijk excuses voor aangeboden. Op deze manier is bij elke autoriteit wel een vlekje te vinden. Van Woerkom reageerde niet handig op de ophef: hij had nogmaals door het stof moeten gaan en de dialoog met de boze organisaties kunnen opzoeken. Nu reageerde hij vooral verbaasd; dat getuigt niet van gevoel voor maatschappelijke verhoudingen. Eerder gokte hij al verkeerd inzake rekeningrijden - ook al had hij daarbij inhoudelijk goede argumenten. Zelfs als hij benoemd wordt is hij aangeschoten wild, treurig voor een functie die het vooral moet hebben van moreel gezag.
Wankel mandaat
Ewald van Rooij, Lindblom public relations public affairs
De meest opvallende berichten in het nieuws gisteren: ‘Kamer stelt stemming over benoeming Van Woerkom uit’ en ‘Beer ligt in hangmat’. En ja, er is een parallel. Guido van Woerkom dacht zeker te zijn benoeming tot Nationaal Ombudsman en meldde dat trots aan de buitenwereld. De Tweede Kamer moest nog instemmen, want het gaat immers om een van de Hoge Colleges van Staat, maar hij was de enige kandidaat die werd voorgedragen. Dus wat kon er nog misgaan? Na het verzet van een aantal Marokkaanse organisaties kwamen ineens verschillende (linkse) partijen in de Tweede Kamer in actie. Van Woerkom zou door zijn uitspraak over ‘Marokkaanse taxichauffeurs’ niet de juiste man zijn. Een uitgelezen kans om zich alsnog te kunnen mengen in een onhandig georganiseerd benoemingsproces. Ook de waarnemend Ombudsman deed een duit in het zakje door venijnig op te merken dat iedereen in Nederland er vertrouwen in moet hebben dat de Nationaal Ombudsman zijn ambt zonder vooringenomenheid uitoefent. Daarmee ligt de morele lat voor Van Woerkom ineens wel heel erg hoog. Inmiddels mengt iedereen in Den Haag zich in de discussie. Van Frits Wester bij de EO tot anonieme VVD’ers in de Telegraaf. Het zal snel duidelijk worden of Van Woerkom alsnog de steun van de Tweede Kamer krijgt. Veel Binnenhof-watchers vinden dat Van Woerkom maar beter de eer aan zichzelf kan houden. Hij kan ook volhouden en hopen dat hij eenmaal benoemd zijn reputatie kan gaan herstellen. Niet kansloos, maar wel een soort Sisyfus-arbeid waarbij een wankel mandaat hem altijd zal achtervolgen. Maar het begon allemaal met die beer in die hangmat. En met dat spreekwoord: verkoop niet de huid voor de beer geschoten is.
Gemiste kans
Roland Kroes, Senior woordvoerder bij Propertize
De gang van zaken rond de benoeming van een nieuwe Ombudsman laat een aantal dingen in optima forma zien. In de Tweede Kamer wordt een zaak gepolitiseerd die van nature zo min mogelijk gepolitiseerd zou moeten zijn. Niet vanaf het begin, maar in tweede instantie; bij nader inzien. Het doet me denken aan de discussie over het functioneren van de Kamervoorzitter. Vervolgens is die discussie voer voor parlementair journalisten (ik heb het daarbij bewust over 'discussie' en niet over het onderwerp, de inhoud). Ten slotte is er de beoogd Ombudsman, die zo veel mogelijk doet alsof er niets aan de hand is. Ongeacht de uitkomst, zal dit natuurlijk overwaaien en gaat morgen de zon weer op. Maar de reputatie van het Hoog College van Staat brengt het niet verder. Want wie 'in het land' weet na de afgelopen dagen wat die Ombudsman nou allemaal doet? Hebben we meer gehoord dan dat Van Woerkom het wil worden, dat een aantal mensen dat niet willen en dat Brenninkmeijer fantastisch heeft gefunctioneerd? Nee, weinigen nemen de gelegenheid te baat om echt te vertellen wat deze belangrijke functie inhoudt. Maar dat het deel uitmaakt van de kaasstolpdiscussies in Den Haag, dat weten we nu allemaal wel weer. Een gemiste kans.
Lastige dobber
Hanneke de Korte, hoofd Media & Communicatie Reclassering Nederland
De reputatie van Guido van Woerkom krijgt de afgelopen dagen een flinke duw. Zijn Marokkanenuitspraak zorgt voor controverse rondom zijn benoeming. Of zit het toch meer in de politieke kleur van Van Woerkom en is dit een Haagse rituele dans? Hoe dan ook, het is een onfortuinlijke situatie aangezien de man de afgelopen jaren als ANWB-directeur heeft te laten zien hoe je op een adequate manier de belangen van doelgroepen behartigt. Onder meer door de inzet media. En de inzet van media is nou net het machtigste wapen van de Nationale Ombudsman.
De Tweede Kamer wil nu een gesprek met Van Woerkom. Ik denk dat hij een lastige dobber krijgt als Nationale Ombudsman waarbij hij voor de belangen van burgers moet opkomen. Als een deel zich door hem niet vertegenwoordigt voelt, schaadt dat de positie van het instituut Nationale Ombudsman op de korte termijn. Te meer omdat deze functie aan de persoon en niet aan de organisatie, hangt. Toch verwacht ik dat zijn benoeming doorgaat en op de lange termijn geen imagoschade oplevert. Let maar op: over een tijdje heeft niemand het er meer over. En Van Woerkom? Die gaat vol verve zijn nieuwe functie uitoefenen en klachten van burgers netjes behandelen, ook van de Marokkaanse Nederlanders.
