Pingedrag mag!

Het is verbijsterend hoeveel ophef er is ontstaan doordat bekend werd dat Equens, samen met EDM, de pin gegevens van Nederlanders op een nieuwe manier beschikbaar wil stellen. De NOS besteedde ruime aandacht in het best bekeken journaal en publiceerde op hun site, maar ook FD.nl NRC.nl en Nu.nl namen klakkeloos over.

Ronduit schandalig is hoe D66 VOLKSvertegenwoordiger Gerard Schouw punten voor zijn partij binnen probeert te halen door aan te sturen op een volstrekt onjuiste conclusie, namelijk dat er persoonsgegevens verhandeld worden. Ook de NOS maakt zich daar overigens, zij het in minder directe mate, schuldig aan. Er worden algemene voorwaarden getoond van banken, waarbij de NOS niet de moeite neemt om uit te leggen WAT precies een persoonsgegeven is.

Tot vanmorgen bleef in de discussie onderbelicht en voor velen onduidelijk dat Equens hier over geaggregeerde (dus minimaal niveau postcode) gegevens spreekt. Immers, de gegevens van de pinpashouder worden anoniem gemaakt door ze op te hogen naar het niveau van een postcode. En dat zijn in Nederland minimaal 17 huishoudens. Wetende dat een huishouden in Nederland zo’n 2-3 personen gemiddeld telt, hebben we het dus over de samengevoegde gegevens van minimaal 34 mensen. En niet over de transactie gegevens van één natuurlijk persoon zoals u of ik.

D66
De stemmingmakerij van Gerard Schouw (D66) “Het gaat niemand wat aan in welke winkel je winkelt, wat je er koopt en hoeveel geld je er uitgeeft' is dan ook compleet misplaatst. Hij probeert de suggestie te wekken dat deze (detail) informatie “op straat komt te liggen”. Dat kan maar twee zaken betekenen, in het gunstige geval is hij op oneerlijke en misleidende wijze bezig zieltjes te winnen voor D66, of in het ongunstigste geval is hij eigenlijk gewoon niet slim genoeg om eerst na te denken en dan pas wat te roepen. Wat je, in mijn beleving, minimaal zou moeten en mogen verwachten van iemand die ons vertegenwoordigd in de tweede kamer.

Van wie bent “u” eigenlijk?
Goed, is hiermee de kous af en mijn ergernis over dit domme politieke geroeptoeter verdwenen? Nee.
Er zijn namelijk twee hele andere, wel relevante en vele malen interessantere discussies te voeren. De Rabobank is (als enige mede-eigenaar van de gegevens, voor zover het gaat om Rabo klanten) de enige partij die zich inderdaad afvraagt van wie deze gegevens eigenlijk zijn. De andere banken hebben geen principiële bezwaren, oftewel zij vinden het wel best. Terwijl de vraag die de Rabo, terecht, stelt enorm relevant is.

Equens verwerkt de betalingen die in de winkel door een consument gedaan worden, met de bankier van die consument. De consument is dus klant bij de winkelier en bij de bank. Niet bij Equens, die handelt namelijk (slechts) in opdracht van OF de winkelier, OF de bank, OF beiden. Maar niet in opdracht van de consument. Logischerwijze zijn gegevens dus van zowel de winkelier als van de bank.

1. Onteigening
Frappant aan de discussie is dat Equens zich toch de gegevens toe-eigende door ze te aggregeren, dat wil zeggen anoniem te (laten) maken op een hoger niveau (niet individuen, niet huishouden, maar postcodeniveau) en deze gegevens vervolgens terug verkoopt aan (in ieder geval één van de) mede-eigenaren. Namelijk aan de winkelier. De winkelier betaald dus voor iets dat al zijn eigendom was. Hieronder een klein citaat uit de marketingfolder van Equens:
Equens Marketing Insights in het kort
-Unieke gegevens over het aankoopgedrag van uw klanten
-Informatie uit betaalterminals, overschrijvingen en creditcardbetalingen
-Werkt met alle merken betaalautomaten en kassa’s

2. ACM/ NMA
Daarnaast is er nog een wezenlijke discussie. Misschien nog wel de belangrijkste discussie trouwens, maar tevens een discussie die nog helemaal niet gevoerd wordt.
Equens maakt haar product met een marktpartij, EDM genaamd.
Ook in de folder: "Equens Marketing Insights is een gezamenlijk product van Equens en EDM. EDM is een ervaren specialist in databasemarketing."

Dat kan natuurlijk, twee marktpartijen die besluiten te gaan samenwerken. Maar WAT als één van die partijen monopolist is en zo een andere marktpartij, die niet (direct) concurreert bevoordeeld? Mag dat? Heeft de ACM (vm. NMA) daar een mening over?

Ik wel. Het lijkt mij, in beginsel, logisch dat dit soort data beschikbaar komt voor algemeen gebruik. Natuurlijk geanonimiseerd, maar wel beschikbaar. En dat is niet alleen goed voor (commerciële) marktpartijen, maar ook voor de consument. Op basis van zijn (geaggregeerde) transactiespoor kunnen immers niet alleen maar betere aanbiedingen gedaan worden, maar kan ook –bijvoorbeeld- de voor de consument relevante infrastructuur worden aangepast, kunnen locaties van voorzieningen (kinderopvang, scholing, OV, zorg) verbeterd worden, etcetera.

De staat is zèlf eigenaar!
De discussie of een commerciële partijen als Equens verplicht kan worden om dit soort data breed ter beschikking te stellen is natuurlijk een andere. Maar wetende dat enkele belangrijke en grote banken die weer aandeelhouder van Equens zijn, (deels) eigendom zijn van de Nederlandse staat en dat diezelfde Nederlandse staat het gebruik van data probeert te bevorderen door steeds meer data open te stellen, is het natuurlijk heel gek dat Equens zelf kan besluiten dat de data 1) haar eigendom is en 2) samenwerkt met een commerciële partner zonder dat er een mening is over bredere beschikbaarheid hiervan.

Ik ben benieuwd.

Op Nu.nl is de meest recente publicatie dat Equens voorlopig afziet van beschikbaar stellen van de pin data. We weten allemaal wat dit betekent, namelijk als de storm is gaan liggen dan gaan we gewoon weer door. En dat is ook prima, want ik ondersteun het optimaal gebruiken van data, uiteraard binnen de kaders van de privacy wetgeving, volledig.

Mooi
En juist met deze data kunnen mooie dingen gemaakt worden. Dat schreef ik eerder, maar benadruk ik graag nog eens. Veelal zaken waar de consument zelf veel belang bij kan hebben. De winkels, kinderopvangcentra en zorginstelling waar uw wijk het meest gebruik van maakt bij elkaar, bij u om de hoek, in plaats van allemaal 3 km uit elkaar. Het kan gewoon.

Kortom:
Het beschikbaar stellen van de geaggregeerde (pin)transactie data is een prima idee. De uitvoering verdient nog wat aandacht maar ik ben er van overtuigd dat Equens dat prima aankan. En dat zij daarbij beter kan toewerken naar hulp van de staat dan een onterechte afstraffing van de politiek.

Open data policy
Ik roep de banken op die discussie te voeren. Immers ook “jullie” maatschappelijke relevantie neemt verder toe als je (met data als middel) de samenleving weet te verbeteren.

En ik roep de Nederlandse staat op om haar rol als aandeelhouder binnen de banken en dus ook binnen Equens,serieus te nemen. En niet in de tweede kamer het zinloze gemekker van Gerard Schouw en Wouter Koolmees te tolereren. Maar te bekijken hoe dit soort data op een goede en eerlijke wijze toegankelijk gemaakt kan worden voor instellingen en bedrijven die hier producten en diensten van kunnen maken. Net zoals de overheid dat, gelukkig, doet voor het BAG en andere interessante databronnen. Ook door het vrijgeven van de WOZ waarde, een gegeven dat vele malen persoonlijker is dan een geaggregeerde pintransactie, is –bij mijn weten- geen consument gedupeerd.

Vrijgeven dus, niemand wordt daar slechter van. En de kans is groot dat (zeer) velen er beter van zullen worden.