In de breed uitgemeten rechtszaken tegen ex-neuroloog Jansen Steur, zedendelinquent Robert M. en de ‘kopschoppers’ in Eindhoven, betuigden de verdachten spijt. Andere opzienbarende excuses kwamen dit jaar naar voren in de rechtszaken tegen Badr Hari en Jasper S. die bekende Marianne Vaatstra te hebben vermoord. Het lijken pogingen om het kritische, grote publiek milder te stemmen en om de strafmaat in rechtszaken te beïnvloeden. Het excuus van burgemeester Onno Hoes aan de Maastrichtse gemeenteraad naar aanleiding van de ‘hotelzoen’ leidde in 2013 tot de meeste aandacht in traditionele- en social media.
De laatste jaren is in ons land de hoeveelheid publiciteit rondom rechtszaken substantieel toegenomen. Jasper de Boom van de Reputatiegroep: "Er worden in strafrechtelijke kwesties steeds vaker juridische mediacampagnes gevoerd. Het leidt vaak tot blijvende reputatieschade voor verdachten die zich publiekelijk al veroordeeld wanen. Advocaten geven aan dat er meer en meer sprake is van trial by media. Verdachten lijken inmiddels banger voor de pers dan voor de rechter. Het excuus van verdachten als publieke knieval lijkt dan ook twee doelen te dienen: het is een poging om rechters milder te stemmen, maar het lijkt er ook op gericht om de genade van het grote publiek te krijgen.” Het publiek blijkt in de praktijk echter uiterst kritisch op de oprechtheid van spijtbetuigingen. Dit blijkt uit reacties op websites en in social media. ‘Ingefluisterd door de advocaat’ en ‘gericht op strafvermindering’ zijn veelgelezen meningen.
Internationale excuses
Ook internationaal waren er afgelopen jaar opvallende Nederlandse excuses met een juridische achtergrond. Minister Timmermans ging namens Nederland stevig door de knieën richting Rusland voor de aanhouding en detentie van diplomaat Borodin, waarmee het verdrag van Wenen werd geschonden. De Nederlandse ambassadeur in Indonesië bood namens de Nederlandse Staat ruim 60 jaar na dato excuses aan voor het zonder proces executeren van duizenden mannen tijdens militaire acties na 1945. Dit kon omdat in 2013 met een deel van de betrokken weduwes, na een uitspraak van een Nederlandse rechtbank, financiële schikkingen werden getroffen.
Het is verder opmerkelijk dat Nederland, in het jaar dat werd stilgestaan bij het feit dat 150 jaar geleden de slavernij werd afgeschaft, categorisch blijft weigeren om excuses te maken voor het aandeel in het slavernijverleden. Ook hieraan lijkt een juridische oorzaak ten grondslag te liggen: het is onduidelijk
wanneer slavernij een onrechtmatige daad werd volgens het internationaal recht. Daarom kan Nederland het, ondanks de morele druk, bij erkenning en berouw houden en zijn excuses formeel gezien niet nodig. Met name bij Surinaamse organisaties is er teleurstelling over het uitblijven van een excuus. Zij voeren de druk op de Nederlandse regering steeds verder op. Hierdoor blijft het issue terugkeren in de media.
Jansen-Steur
Alle excuses in de top 5 van de Sorrylijst 2013 (die dus de meeste aandacht kregen) werden in het laatste kwartaal aangeboden. Op 5 staat de Telegraaf met haar spijtbetuiging voor de vergelijking tussen het overlijden van Mandela en het einde van het Sinterklaasfeest. Op plek 4 staat het excuus van ex-neuroloog Jansen Steur voor de fouten die hij heeft gemaakt. De derde plaats wordt ingenomen door Rabobank met haar excuses voor de Libor-affaire. Nummer twee is het excuus van minister Timmermans aan Rusland voor de arrestatie van diplomaat Borodin.
Het excuus van Onno Hoes over de hotelzoen kreeg de meeste aandacht en staat op de eerste plaats. Onno-gate ontstond in december naar aanleiding van een uitzending van SBS Shownieuws over de zoen die burgemeester Onno Hoes van Maastricht in een hotellobby aan een jongeman gaf. Door de animositeit tussen de redacties van RTL Boulevard en SBS Shownieuws werd dit issue stevig uitvergroot. Onder meer Privé en de Telegraaf, waaraan SBS-presentator Evert Santegoeds verbonden is, pakten stevig uit.
Het incident werd een trending topic op social media. Hoes, getrouwd met Boulevard-presentator Albert Verlinde, ging stevig door het stof voor de gemeenteraad en bood zijn excuses aan. Ondanks zijn knieval bleef het publiek kritisch op Hoes die wordt verweten dat hij zijn geloofwaardigheid op het spel heeft gezet en dat hij als bestuurder volstrekt het verkeerde voorbeeld geeft. Er werden in diverse media zelfs polls georganiseerd met de vraag of Hoes zou moeten opstappen. Het feit dat het in deze kwestie gaat om een faux pas in een relatie tussen een ‘roddeljournalist’ en een politicus speelt Hoes danig parten. Het toont aan dat de scheidslijn tussen werk en privé bij dit type functies flinterdun is geworden.
Door het stof
Ook grote instituten gingen in 2013 stevig door het stof. Rabobank kampte met Libor en het AMC betuigde spijt aan de weduwe van huisarts Tromp uit Tuitjenhorn. Het ziekenhuis excuseerde zich omdat het in de collegiale zorgvuldigheid ten opzichte van Tromp tekort schoot door het te snelle inschakelen van de Inspectie voor de Gezondheidszorg.De Boom: 'Grote instituten hebben steeds vaker last van de toorn van het grote publiek. Bij misstanden ontstaat wat wij het Cluedo-effect noemen: de schuldvraag staat centraal. Organisaties bieden, om hun reputatie te beschermen, daarom vaak excuses aan. Dit leidt vervolgens tot discussies over de oprechtheid en dus de geloofwaardigheid van de spijtbetuiging. Daarbij weegt het grote publiek ook het offer dat door de betrokken organisatie wordt gebracht. Een te klein offer, betekent nieuwe discussies. In het geval van Rabobank leidde dat mede daardoor, drie weken na het aftreden van voorzitter Piet Moerland, tot het vertrek van Sipko Schat uit de Raad van Bestuur”.
De sorry top tien van 2013 ziet er als volgt uit:
1.Onno Hoes Kus in hotellobby
2.Minister Timmermans. Arrestatie Russiche diplomaat
3.Rabobank Libor-rente
4.Jansen Steur Foute diagnoses
5.Telegraaf Kwestie Mandela
6.Kopschoppers Eindhoven Molestatie jongen door groep
7.RTL Grap Gordon HGT
8.Groen-linkser John de Laet Tweet over Mandela als hoofdpiet.
9.Benno L. Misbruik kinderen
10.Rooms-Katholieke Kerk Nederland Misbruik meisjes
Voor de volledige lijst, zie
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!