TrendRede 2014: Het roer moet om

De TrendRede wordt dit jaar alweer voor de vierde maal uitgeproken, op 10 september aanstaande. De TrendRede is een cadeau voor burgers, bedrijven en bestuurders in Nederland en wordt belangeloos samengesteld door een groep van twaalf vooraanstaande trendwatchers. Door hun kennis te bundelen, willen zij een bijdrage leveren aan de toekomst van de samenleving waar ze zelf deel van uitmaken. In aanloop naar de TrendRede kijken zij terug en vooruit en geven zij in een wekelijkse blogserie hun visie op deze toekomst.

Trendwatcher Norbert Mirani (foto) trapt af.

Grote ontwikkelingen tekenen zich af. Ze trekken in de vorm van crises aan ons voorbij. De eerste zou je ‘lack of social empathy’ kunnen noemen. Digitale technologie heeft deuren geopend waarvan niemand ooit had gedacht dat ze open zouden gaan. Anderzijds is het tot dusver niet gelukt de basale menselijke behoefte aan sociaal contact te evenaren. Sterker nog, de drang naar real live contact en saamhorigheid zit juist weer in de lift.

De tweede crisis betreft de financiële markt. Die vertoont overduidelijk scheuren. Ons financiële systeem is een ‘menselijk construct’ gebaseerd op vraag en aanbod. De complexiteit als gevolg van winstmaximalisatie heeft het systeem troebel gemaakt. Dit kan de ondergang hebben ingeluid of een wake up call zijn voor een alternatief. Of is het vertrouwen van de burger terugwinnen een gepasseerd station, hoe transparant het bankwezen ook pretendeert te worden? Moeten banken hun heil gaan zoeken bij de overtreffende trap van transparantie, en hoe zou die er dan uit moeten zien?

Een andere crisis is een dreigend tekort aan energie en voedsel. Daar waar we met z’n allen hebben afgesproken rente te betalen aan banken ‘plukken’ we de aarde leeg zonder ‘rente’ te betalen. Dat kan niet oneindig. Hier zien we hoopvolle innovatieve ontwikkelingen van de grond komen, zoals LightSail Energy en MicroSeismic. Dat is essentieel. Want zo niet dan komt het bestaan van toekomstige generaties in gevaar.

Frisdoeners
Er is behoefte aan 'frisdenkers' en 'frisdoeners'. Met ‘frisdoeners’ doel ik op personen met entrepreneurial spirit zoals je dat bij startups ziet. Mensen die onconventioneel denken en zaken weten te realiseren. Wat ik niet bedoel met ‘frisdoeners’ zijn personen die de vraag stellen: ‘hoe werkt dat, hoe doe ik dat?’. Daar schuilt een potentieel gevaar in. Cogito ergo sum (‘Ik denk dus ik ben’) is de uitkomst van een denkexperiment van filosoof Descartes. Hij twijfelde aan het bestaan van alles. Er is dan één ding waaraan niet te twijfelen valt en dat is dat hij twijfelt, met andere woorden, dat hij denkt.

Moderne technologie maakt het ons vaak wel erg gemakkelijk. Simpel gesteld, waarom zouden we hoofdrekenen als er een rekenmachine op onze smartphone zit? We ‘degraderen’ tot ‘passieve gebruikers’ in plaats van analytische denkers die in staat zijn complexe systemen kundig te beheren en innovatief uit te bouwen. Neem daarbij ook de berichten over tekorten aan ICT personeel in ogenschouw. En denk aan de situatie dat werk in toenemende mate wordt overgenomen door computers, wat ook nog eens ten koste gaat van de menselijke maat.

Oftewel, een goede en noodzakelijke balans tussen doeners en denkers kan, en moet, zorgen dat we niet verder afglijden naar een situatie waar we ten prooi vallen aan onze zelfgecreëerde systemen. Leven in het heden omringd door gedachten en gedrag uit het verleden is geen hoopgevend toekomstscenario.

TrendRede 2014 signaleert noodsignalen maar is ook richtinggevend voor disruptieve oplossingen om het tij te keren. Zo’n turnaround vraagt om gedragsverandering op maatschappelijk niveau, het roer moet om bij merk ‘maatschappij’.

Op dinsdag 10 september wordt in Seats2Meet Utrecht voor de vierde keer de TrendRede uitgesproken. Wil je bij de TrendRede 2014 aanwezig zijn? Meld je dan op www.trendrede.nl vanaf 2 september aanstaande.

De TrendRede wordt belangeloos samengesteld door een groep van twaalf vooraanstaande trendwatchers. De term trendwatcher ligt gevoelig. Maar voor dit gezamenlijke doel wordt de definitiediscussie gelaten voor wat ze is. Bij de TrendRede wordt gekeken naar maatschappelijke ontwikkelingen die kansrijk zijn of juist bedreigend en daarom meer aandacht verdienen dan ze nu krijgen. De TrendRede prikkelt gedachten en overstijgt de hectiek en de problematiek van de alledaagse praktijk.