De emoties van Gabartella

Eind Jaren twintig werd in Rome de wijk Gabartella gebouwd, naar het voorbeeld van de Britse tuinwijken. In deze wijk is een bijzonder participatie-instrument uitgetest op basis van emoties. Garbato betekent aardig, vriendelijk. En dat was precies de uitstraling die de wijk moest krijgen. Koning Vittorio Emmanuele III legde er de eerste steen voor. Tussen de parasoldennen staan sierlijke gebouwen, onderverdeeld in appartementen. Rust en ruimte, maar de staat van onderhoud is slecht.

Cities in transformation
Ik bezocht Gabartella samen met een groep participatie-ambtenaren, ontwerpers, planologen en architecten-een field trip georganiseerd door Pakhuis de Zwijger en de Nederlandse ambassade in Rome. In 2016 krijgt Nederland het voorzitterschap van de Europese Unie. In Amsterdam komen de Europese leiders bijeen op het Marine etablissement. Parallel daaraan wil Pakhuis de Zwijger een conferentie van de Europese steden organiseren, met als thema: “Cities in transfomation” – de inhoud van de conferentie wordt verzameld in een reeks van ‘field trips’ waarbij steeds wordt gekeken naar voorbeelden van bottom-up ontwikkeling, het geven van nieuwe functies aan oude gebouwen, de rol van creatieve industrie in de stedelijke omgeving en naar participatie in relatie tot het lokale politieke klimaat.

Twaalf emoties
De case van Gabartella betreft een bijzondere vorm van participatie: hoe mensen te betrekken bij wijkontwikkeling? Het project Felicemente in crisi (Gelukkig in tijden van crisis) neemt de emotie als vertrekpunt: twaalf emoties (zes positief, zes negatief) als uitdrukkingsvorm van jouw gevoel bij specifieke locaties in de wijk. Welke plekken roepen gevoelens van blijdschap of welbevinden op, en waar slaat juist angst of woede toe? Wijkbewoners worden gevraagd hun eigen emotiekaart te maken, en daar verhalen bij te geven over de oorsprong van de genoemde emoties. Dat kan tijdens groepsbijeenkomsten met stempeltjes op een kaart, of via een app.

Participatie resulteert in actie
Uit de emotiekaart komen opvallende ‘emotie-plekken’ in de wijk naar voren. Waarbij soms ook de meningen verdeeld zijn en emoties uiteen kunnen lopen. Voor Garbatella was het mogelijk om op deze manier prioriteiten voor de wijk te bepalen en te besluiten over een nieuwe functies van een voormalig badhuis. Dat kon alleen maar met backing van de lokale politiek, die in dit geval gelukkig aanwezig was. Tijdens onze andere bezoeken bleek dit eerder uitzondering dan regel te zijn in Rome. Het is de bedoeling dat dit instrument ook in andere wijken gaat worden gebruikt om de discussie over de wijk te stimuleren. Wie geïnteresseerd is in dit project kan de italiaanse site bekijken voor meer informatie.