Ik ga iets doen wat je als columnist niet hoort te doen: ik ga het over mijn eigen stuk hebben. Bij voorbaat mijn niet gemeende excuses. De reden: ik kreeg nogal wisselende reacties op mijn vorige column over hoeveel last de elite heeft van de nietelite. Ik draaide het bestaande beeld om en dat werd overwegend niet begrepen, niet geapprecieerd. Of juist heel erg wel. Het is het droeve lot van de ironie: mensen hebben er geen tijd meer voor.
De reacties liepen uiteen: van misprijzen via onbegrip naar hosanna. Bijdehand, zei de een, hilarisch zei de ander, gedurfd hoorde ik iemand zeggen, veel te moeilijk sprak een vierde. Wat moet ik ermee, schreef iemand. Maar die kwam uit Deventer. Tja dacht ik. Wat moet je eigenlijk met een column? Wat is precies de functie? Waarom zijn er zoveel?
Ik kon wel een handvol voorspelbare redenen verzinnen. Amusement. Omdat kranten ook eens wat anders willen dan nieuws. Omdat ze daarmee hun profiel neerzetten. Maar vooral duiding natuurlijk. Columns zijn er omdat wij gewone stervelingen behoefte hebben aan houvast in deze complexe en onzekere wereld. We zoeken bevestiging. Klopt ons beeld wel?
Vroeger had je daar predikanten voor. Voorzitters van zuilen. Nog vroeger, profeten. Tegenwoordig: Angela de Jong, Johan Derksen of Youp van ’t Hek. Elk land krijgt de columnisten die het verdient. De mens wil volgen. Het is van alle tijden. Ik verzet me daar hevig tegen. Massa’s, daar loop ik met een grote boog omheen. Wat in het geval van massa’s ook moeilijk anders kan. Als het publiek in de Arena (vak 112) de vlaggetjes tevoorschijn haalt, als de bombast uit de luidsprekers zwelt, als het zwaaien en meezingen begint, dan krijg ik nare associaties met niet eens zo lang vervlogen tijden. Het geschreeuw tijdens de wedstrijd laat ik liever aan me voorbijgaan. Tenzij we tegen PSV spelen natuurlijk. Of als Danny Makkelie fluit.
Ik vind dat de mens niet moet volgen, maar zelf moet nadenken. Boodschappen doe je maar bij de supermarkt, zei een Nederlandse schrijver ooit toen hem gevraagd werd naar de diepere boodschap van zijn oeuvre. De lezer moet zelf maar aan de slag.
En zo is het ook met columns. Vind ik.
De column van nu is de afhaalmaaltijd van de geest. Een kroket uit de muur. Stop met het laten voorfrituren van je opinie. Bak er zelf een. In de Volkskrant zijn ze voor de natuur, tegen het achterstellen van wijk of leerling en voor de jeugdzorg. In de Telegraaf staan ze pal voor auto en ondernemer en is Femke Halsema de duivel met een ambtsketting. Inspirerend en verrassend.
Inmiddels weet ik: al die vaste oordelen en overtuigingen belemmeren ons het zicht op de werkelijkheid. Je moet wat ouder worden om die waarheid in te zien. Ook ik heb in mijn jeugd streng geoordeeld. Twee maanden geleden misschien nog wel. Shaming was my middle eh naming. En daar ben ik niet trots op. Hoe ik tot dit inzicht kom?
Apple TV. Ja neemt u maar even een slokje. Sinds ik gratis twee maanden Apple TV heb, kijk ik naar Ted Lasso. Ted Lasso is een Amerikaan die tot ieders en vooral zijn eigen verbazing, coach wordt van een Brits voetbalteam. Een soort Erik ten Hag, maar dan met beter Engels.
Ted Lasso gaat over veel. Over de cultuurclash van het positieve Amerikaanse denken – BELIEVE spijkert Ted boven de kleedkamer - en het Europese cynisme. Ted wordt vanaf zijn komst bij het fictieve AFC Richmond voor wanker uitgemaakt. Eikel, eikel klinkt het uit 50.000 kelen. Hij blijft er onbewogen onder. Ted wordt verraden door iemand die hij alle vertrouwen geeft, Ted schenkt hem genade. Ted kent geen wraak. Geen woede. Geen oordeel. Ted kent alleen begrip.
