Ze heeft een van de bekendste stemmen van Nederland. Als Hannelore Zwitserlood bij de bakker een brood bestelt is er grote kans dat iemand zegt: ‘Hé, jij bent van de radio’. Als ze telefonisch een klacht indient en daarbij haar 'getrouwde' naam van haar man gebruikt – ‘Zwitserlood is mijn meisjesnaam’ – is er grote kans dat er gezegd wordt: ‘Ik herken u wel hoor, zo heet u helemaal niet.’
Hannelore Zwitserlood is in haar loopbaan bij een groot aantal goed beluisterde programma’s te horen geweest. Van Jeroen van Inkel bij het net gestarte Qmusic, bij Radio Veronica en bij Radio 538 met de publiekstrekkers Edwin Evers, Ruud de Wild, Coen en Sander en Frank Dane. Sinds mei 2021 maakt ze de podcast met de titel 'Hannelore in je oren'. Niet te vergeten: de afgelopen drie jaar was ze de vaste nieuwsstem bij de Dag van de Audio van Adformatie.
Was je je op jonge leeftijd al bewust van je stem en hoe die klonk?
‘Nee, helemaal niet. Dat gebeurde pas toen ik met toeval op de radio terecht kwam bij de lokale omroep Ronde Venen. Ik luisterde daar altijd met mijn zusje naar omdat ze een prijsvraag hadden waarmee je een pizza kon winnen. Je moest een lied raden en we belden altijd in, we hadden het telefoonnummer onder een voorkeuzeknop zitten. Bijna elke week wonnen we. Omdat ik ook groot radiofan was heb ik die DJ een keer gevraagd of ik mocht langskomen. Dat vond hij goed, maar ik moest wel een paar berichtjes voorlezen. Dat deed ik. Het was ook voor het eerst dat ik mijn stem echt hoorde. Daarvoor had ik mezelf alleen maar gehoord op cassettebandjes, ik had geen idee.’
Klonk je al zoals nu?
‘Nee, helemaal niet. Ik praatte met zo’n hóóg stemmetje (doet het voor). Toen ik in Amsterdam ben gaan studeren bleef ik doorgaan met radiowerk bij de lokale omroep Salto en de lokale nieuwsdienst. Op een bepaald moment adviseerde Arend Langenberg (nieuwslezer en voice-over van onder meer Peter R. de Vries, jm) me om me te laten trainen door een logopedist want “hij hoorde er wel wat in”. Die logopedist trainde eigenlijk alleen radiopresentatoren van de publieke omroep in Hilversum, maar wilde voor mij wel een uitzondering maken. Dat was een eer natuurlijk. Ik ben daar echt heel goed getraind, leerde resoneren en meer vanuit mijn borst praten.... Kijk, ik heb geluk gehad met mijn stemgeluid, maar ik heb er ook heel hard aan gewerkt.’
Is jouw stem al ge-AI’d, bestaat er al een kunstmatige versie van?
'Voor zover ik weet niet, maar het zou zomaar kunnen natuurlijk. Er zijn zoveel opnames van mij. Wie weet is er iemand met dat studiomateriaal bezig geweest.'
Maak je je zorgen over AI?
‘Nou, ik ben eigenlijk alleen nog maar bang dat als mijn stem gekloond wordt het echt heel slecht klinkt. Tot nu toe vind ik wat ik van AI-gegenereerde stemmen heb gehoord niet goed . De klemtonen gaan niet goed, er zit geen leven in. Bij het nieuwslezen of een voice-over inspreken gaat het juist om die kleine dingetjes waardoor het gaat sprankelen en veel beter overkomt. Hier wat meer nadruk, daar wat hoger, op dat punt wat sneller, daar wat vertragen. Het is misschien stom om van jezelf te zeggen, maar ik kan een tekst gewoon heel goed overbrengen. AI is daar nog superslecht in.’
Je hebt nog niet een soort copyright op je stem laten leggen?
'Nee, ik weet dat er voice-overs zijn die zoiets in hun voorwaarden melden, maar ik doe het niet. Ik wacht de ontwikkelingen ook even af. Vooralsnog zie ik AI niet als bedreiging. En heel soms, als ik een opdracht heb waar ik even geen zin in heb, denk ik ook wel: het zou toch wel erg fijn zijn als ik vandaag een kloon van mijn stem het werk kon laten doen.’
Je zet je stem voor veel verschillende doeleinden in, van het nieuws, je eigen podcast tot commercials. Wat vind je het leukst?
‘Ik vind vooral de verscheidenheid heel leuk. Als er dan een opdracht is waarin er een niet zo swingende tekst moet worden ingesproken, dan geniet ik ervan om het zo te brengen alsof het allemaal heel erg leuk is. Dat is ook zo’n beetje mijn specialiteit. Als ik later weer het nieuws lees, doe ik dat ook met veel plezier, net zoals de commercials die ik daarna weer doe. Echte hardselling, lekker gillen. Vooral als het een beroep doet op mijn creativiteit en professionaliteit.’
Heb je een voorbeeld?
‘Ja, ik ben de vaste stem van Van Mossel, een autobedrijf. Het reclamebureau heeft dan de teksten geschreven en het is mijn taak om die tekst van 23 seconden in 20 seconden te proppen, terwijl het nog wel verstaanbaar is, erg enthousiast moet klinken, maar niet hysterisch en het mag niet irriteren. Dat is een creatief proces, je legt daar wat accent, haalt daar een woordje weg, tot het goed is. Dat vind ik dus de leukste klussen.’
