Communicatie over gezond gedrag is te dwingend, en werkt daarom niet

Te dik zijn, weten waaraan het ligt, en toch niet bewegen of minder vet eten. Of maar blijven roken ondanks tig campagnes en een rookverbod.

Ongezond gedrag is hardnekkig en moeilijk uit te bannen. Bovendien draagt de communicatie waarmee we mensen willen veranderen niet bij aan de oplossing, vermoedt Eline Smit, onderzoekster van de Universiteit van Amsterdam. Voor haar onderzoek naar communicatie-op-maat over gezond leven ontving zij een zogeheten Veni, een financieringsinstrument dat  pas gepromoveerde onderzoekers de kans geeft om drie jaar lang hun ideeën verder te ontwikkelen.

Wat Smit opvalt aan online gezondheidscommunicatie, is de vaak directieve aard ervan. Op de site van de UvA vertelt zij: ‘Op veel sites worden woorden als ‘moet’ en ‘zou moeten’ veelvuldig gebruikt. Daarnaast ontbreekt het aan keuzes; je krijgt als lezer slechts één optie voorgeschoteld. Het kan goed zijn dat mensen zich ergeren aan dat ervaren gebrek aan autonomie, waardoor ze de informatie naast zich neerleggen.’ 

Alternatief

Smit verwijst daarbij naar recent Amerikaans onderzoek, waaruit blijkt dat meer dan de helft van de mensen behoefte heeft aan autonomie, aan zélf keuzes maken omtrent hun gezondheid: ‘Dus niet: “Je moet meer bewegen en dat moet je zó doen”, maar: “Meer bewegen heeft positieve effecten op je gezondheid. Je kunt bijvoorbeeld lid worden van een sportvereniging, maar als dit beter bij je past, kun je ook naar je werk wandelen”.’ 

Overigens geldt de autonomiebehoefte niet voor iedereen; ongeveer 40 procent heeft juist wél behoefte aan sturing en een meer directieve communicatiestijl. Smit: ‘Ik denk dat die percentages in Nederland niet veel anders zullen liggen, dus met die kennis ga ik verder aan de slag.’

Effecten vergroten

Smit houdt nu onderzoek om te bekijken welke communicatiestrategieën het beste werken, en hoe maatwerk het gedrag kan beïnvloeden. Voor haar project werkt ze intensief samen met diverse partijen, waaronder het Trimbos Instituut, het Wereld Kanker Onderzoek Fonds, Mentalshare Direct en Vision2Health. 

Smit: ‘Uiteindelijk is het natuurlijk mijn doel ertoe bij te dragen dat mensen gezonder gaan leven, maar voor nu is het belangrijkste dat we weten hoe we individuen moeten communiceren om de effecten van online gezondheidscommunicatie te vergroten.’

Lees meer hierover op de site van de UvA.

Foto: Helena Rey