Braaf en voorspelbaar, de nieuwjaarsspeeches van burgemeesters

De onorthodoxe nieuwjaarstoespraak van burgemeester Bert Blase van Vlaardingen moest een nieuwe doelgroep bereiken. Dubsmasher ‘Miss Spongebob Onesie’ playbackte daarom zijn speech op een youtube-filmpje. Hoge entertainmentwaarde, zeker. Maar wat was nu ook alweer zijn boodschap? Geen idee. Blijkt maar weer; een nieuwjaarstoespraak moet niet zozeer origineel, maar bij voorkeur lekker degelijk zijn. Een kleine bloemlezing uit het land.

MH17

Vrijwel elke burgemeester stond stil bij de ramp met de MH17, vooral in de gemeenten waarvan er burgers aan boord zaten. Daarnaast ook veel aandacht voor de conflicten in het Midden-Oosten en de spanningen die die in ons land veroorzaken. ‘Er waren deze zomer veel signalen van joodse Amsterdammers die zich hardop afvroegen of het tijd wordt om te emigreren,’ vertelde burgemeester van der Laan van Amsterdam. ‘Niemand zou vrees moeten hebben om te zijn wie hij is of wil zijn. Hoe oneens we het soms misschien ook zijn, we zijn hier in de eerste plaats allemaal Amsterdammers.’

Angst en onmacht

En ook Burgemeester van der Sluijs, Leidschendam-Voorburg sprak zijn zorgen uit naar aanleiding van woningen met anti-Joodse leuzen: ‘Ook onze stad worden discussies gevoerd rond radicalisering (…)en dat leidt tot gevoelens van angst en onmacht. Die gevoelens leven breder dan ogenschijnlijk blijkt, bij christenen, joden, moslims of  mensen met (…) geen of een ander geloof.’

Kindermishandeling

In elke speech volop aandacht voor de veranderingen die de decentralisaties met zich meebrengen. Daarin regelmatig een oproep om kinderen te beschermen. Zoals  de Utrechtse burgemeester Jan van Zanen en burgemeester van der Tak van  Westland: ‘Dit is het jaar waarin burgemeesters zich gaan inzetten tegen kindermishandeling en seksueel misbruik. Ook ik ga mij hard maken voor de veiligheid van kinderen en roep u op om hetzelfde te doen. Kindermishandeling? Bemoei je ermee!’

Humor

Hoewel de burgemeesters zich over het algemeen maar moeilijk op humor lieten betrappen, maakte Eberhard van der Laan toch een gebbetje, zelfs een met een scherp randje: Van der Laan: ‘Volgens de politie was er duidelijk minder vuurwerkoverlast. Eén smetje noem ik wel. De ambtswoning werd beklad. Naast een grote hoofdletter A met een cirkel erom stond onder andere: you’re an asshole. Ik wist niet dat de onvrede van de ambtenaren over de scheurkalender als kerstpakket zo diep zit.’

Joe Cocker

Ook Sjraar Cox van Sittard-Geleen liet zich van zijn geestige kant zien:  ‘Op de radio kwam een nummer van Joe Cocker langs, (…) die een grote hit scoorde met een nummer dat wel eens heel toepasselijk zou kunnen zijn voor de manier waarop wij met elkaar aan de slag zouden moeten gaan...(eerste tonen van ` you can leave your hat on klinken door zaal) Nee, nee! Niet dit nummer.. ` You can leave your hat on' - ook erg leuk, maar dat kunt u toch niet van mij als burgemeester verwachten! Nee, ik bedoel natuurlijk deze: With a little help from my friends.’
 
Socrates 

Zoals bij elke voordracht werd er weer van harte geciteerd. Zo haalde burgemeester Karel Loohuis maar weer eens een oude Griek tevoorschijn: 'Onze jeugd heeft tegenwoordig een sterke hang naar luxe, heeft slechte manieren, minachting voor het gezag en geen eerbied voor ouderen. (…) '. Klinkt toch bekend in de oren, niet? U hoort het uzelf zeggen. En wie zei dat? Het was de filosoof Socrates in de vijfde eeuw voor Christus. U hoort het, niets nieuws onder de zon.’

Ramses

Tons Strien van Olst-Wijhe verwees liever naar een filosoof uit de 20e eeuw: “Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder” … als ik terugdenk aan het voorbije jaar, speelt dit ontroerende liedje van Ramses Shaffy door mijn hoofd. 2014, het jaar waarin Nederland door een achtbaan van emoties lijkt te zijn gegaan.’

Loftrompet

De eerste burgers staken uiteraard allemaal de loftrompet over de eigen gemeente, maar wel met een voorbehoud hier en daar. Burgemeester Aboutaleb in zijn geschreven nieuwjaarswens: Op de goede lijstjes komen is één ding, op die lijstjes blijven staan is de kunst. En nog lang niet iedereen profiteert mee van die internationale aandacht.' Hij vervolgt: 'ik wil de Europese markt op, dat ga ik vanuit Rotterdam doen. Dát zorgt voor werkgelegenheid, en een baan is nog steeds de beste remedie tegen armoede.’

Geen nieuwjaarsspeech

Overigens moet Den Haag het dit jaar zonder nieuwjaarsrede doen. Voor het eerst verruilde de gemeente de openbare nieuwjaarsreceptie in voor een grote vuurwerkshow bij de hofvijver. Toch heeft burgemeester Jozias van Aartsen wel degelijk een nieuwjaarsboodschap voor zijn burgers, al is die kort maar krachtig, aldus zijn woordvoerder: ‘Een harmonieus en vredig 2015.’ 

[Auteur: Esther Walstra, Binnenlands Bestuur]

Nieuwjaarstoespraak Burgemeester Bert Blase 2015