Leren omgaan met de verschuivingen in de maatschappij
De veranderingen in de (jeugd)zorg, het beperken van de budgetten voor leefbaarheid bij woningcorporaties, minder regels etc. maakt dat er naast kansen ook teleurstellingen zijn te verwachten. Dit vraagt van communicatieprofessionals om te denken in scenario’s. Het zichtbaar maken van de dilemma’s bij medewerkers, wordt steeds meer onderdeel van het vak. De communicatieprofessional van de toekomst is in staat om zich te verplaatsen in dat wat de stakeholder verwacht en ook wat zijn mogelijke reactie zal zijn op nieuwe ontwikkelingen. Het begeleiden van de medewerkers bij hun communicatieve aanpak is niet langer alleen gericht op het formuleren van kernboodschappen, maar ook op het delen van verantwoordelijkheden en het (communicatief) samenwerken.
Maatschappelijke issues vragen om samenwerking
Het terugtrekken van de overheid, de bezuinigingen, het aanscherpen van kerntaken, etc. maakt dat er in de maatschappij zaken gaan ontstaan waar niemand eigenaar van wil zijn. Naast weerstanden en verwijten, vraagt dit van verschillende organisaties om een gezamenlijke aanpak en gedeelde verantwoordelijkheid. De communicatieprofessional kan hierin een belangrijke bijdrage leveren, door partijen bij elkaar te brengen. Hiervoor is het belangrijk om stelselmatig te monitoren wat er gebeurd en wie wat laat liggen of oppakt. Voor de professional ligt een taak om meer agendabeïnvloedend te willen zijn om zo de organisatie te wapenen of uit te dagen pro-actief te zijn. Echter dat kan straks mening organisatie niet alleen en daarvoor is het ook van belang om inzichtelijk te hebben en te houden wat de agenda’s zijn van partijen waarmee samengewerkt (kan) worden. Het daadwerkelijk maken van contact, waarbij het belang van serieus wordt genomen, is een kwaliteit die de communicatieprofessional niet alleen zelf dient te hebben, maar ook kan overdragen op anderen.
Van moedeloos naar betrokken
De crisis, de vele reorganisaties en onzekerheden heeft menig medewerker moedeloos gemaakt. Veel organisaties zijn bezig met zich te heroriënteren. Het intern communiceren hierover richting de medewerkers vraagt van de communicatieprofessional meer kennis over organisatiekunde en psychologie. Niet de spreekbuis zijn van de directie en ook niet in de rol van de kritische medewerkers stappen, maar onderzoek doen naar de drijfveren en dilemma’s van de medewerkers. Veel meer aandacht hebben voor de emoties die een belangrijke rol spelen bij verandering van koers van de organisatie en de boodschap die het management uitspreekt en uitstralen. Zonder vertrouwen is de kans groot dat de boodschap verkeerd wordt begrepen. Van de communicatieprofessional vraagt dit stevigheid in het bespreekbaar maken van de onrust in de organisatie. Echter niet alleen de zachte maar juist ook de harde kant. Het becijferen van onvrede is net zo cruciaal als het meten van het sentiment. Het gehoord worden van de medewerkers is niet meer voldoende. Het gaat om vertrouwen als basis voor motivatie. Het gaat om mensen.
Vervangbaar?
Het is voor menig communicatieprofessional nog steeds moeilijk om verantwoordelijkheid te nemen en te geven op een manier die het management helpt om inzichtelijk te krijgen wat communicatie oplevert. Naast accountability is er ook behoefte aan consistentie over waar communicatie voor staat. Zo niet dan wordt communicatie vervangbaar door andere disciplines. Voor communicatieprofessionals is het van belang dat er meer kennis komt over hoe communicatie nu wel en niet werkt, in relatie tot de dynamiek in en buiten de organisatie. Dit vraagt niet alleen kennis van het eigen vakgebied, maar juist ook van maatschappelijke ontwikkelingen, trends onder andere op het gebied van technologie, nieuwe ondernemingen, (sociale) netwerken etc. De communicatieprofessional mag meer op onderzoek uit om zijn collega’s vaker uit te dagen verder te kijken dan wat gebruikelijk is. Hiervoor is het nodig dat de communicatieprofessional zelf ook niet stil staat in zijn of haar ontwikkeling. Het van elkaar leren in welke vorm dan ook, maakt dat de kennis over wat wel en niet werkt in communicatie wordt overgedragen.
Iedere professional zou zich moeten willen verdiepen in boeken zoals bijvoorbeeld Daniel Kahnemans Ons feilbare denken, Verdraaide organisaties van Wouter ’t Hart, Simon Sinek, Hoe grote leiders tot actie inspireren en nog vele andere boeken.
Gonda Duivenvoorden is oprichter en directeur van Brainwork communicatie.
