Door Diederik Donk & Helen Maatjes
Regelmatig worden er in de rechtbank discussies gevoerd over de rechtmatigheid van een (pers)publicatie, dit kan gaan over een publicatie in de geschreven pers of over een uitspraak in een televisie-uitzending. Vooral kranten zoals De Telegraaf en tv-programma’s zoals RTL Boulevard krijgen hier vaak mee te maken. Maar is het wel altijd slim om namens een BN-er juridische actie te ondernemen? Kun je niet beter de lichte storm laten overwaaien?
Op kantoor zeggen we vaak; principes krijg je niet terug in de rechtszaal. Daarom raden wij pas aan om een procedure te starten als echt sprake is van reputatieschade. Zeker voor onze BN-ers is het belangrijk om bij een negatieve perspublicatie vooraf de juiste belangenafweging te maken. Het is belangrijk om te beseffen dat kleine misstanden door een juridische procedure veel groter kunnen worden gemaakt, met alle negatieve schadelijke gevolgen van dien.
Uit recente voorbeelden in rechtspraak blijkt ook dat het voor de BN-ers niet altijd even goed afloopt. Onlangs zijn er twee kortgedingprocedures bij de rechtbank gevoerd over onrechtmatige perspublicaties en in beide gevallen kregen de BN-ers de deksel op hun neus.
Wat was er aan de hand?
In een recent artikel in De Telegraaf ging over de relatie tussen ‘een presentatrice van RTL Boulevard’ en ‘naam 1’ (in vonnissen wordt gelet op de privacy, terwijl de oplettende lezer natuurlijk weet over wie het gaat) die al tijdens een eerder huwelijk zou zijn begonnen[1]. De presentatrice vordert bij de rechter rectificatie en dan vooral van de tekst: “voor het oog van alle aanwezigen zich te buiten zijn gegaan aan een hartstochtelijke vrijage.” Ook de tekst: “een huwelijksnacht” hebben beleefd. Dit zou publiekelijk, voor het oog van alle aanwezigen, maar ook in een “hok met lege flessen, dozen en kratten” hebben plaatsgevonden” zou niet door de feiten kunnen worden gedragen.
Bij de beoordeling of een perspublicatie onrechtmatig is, moet een afweging van belangen worden gemaakt. Bescherming van privacy vs. vrijheid van meningsuiting. De rechtbank laat in dit geval de vrijheid van meningsuiting (ook (kwetsende) uitingen in de entertainmentpers vallen daaronder) het zwaarst wegen. De rechter neemt daarvoor de verklaringen die De Telegraaf van aanwezigen heeft ontvangen als uitgangspunt, waardoor de stellingen van De Telegraaf voldoende aannemelijk zijn gebleken. De vordering van de BN-er wordt afgewezen en dit is weer uitgebreid in het nieuws gekomen.
In een ander recent kort geding over mogelijke fraude in het televisieprogramma Opgelicht?! kwam de rechter ook tot het oordeel dat de publicatie niet onrechtmatig is[2]. De uitzending betrof een item over donaties aan een rescue center voor zwerfhonden op Curaçao waarbij de oprichtster en vrouw van een bekend oud-voetballer wordt beschuldigd van fraude. Zij vordert rectificatie op een groot aantal punten.
In de uitzending van Opgelicht! wordt aandacht gevraagd voor de stand van zaken van de oprichting van het rescue center en de vraag wat met donatiegelden gebeurd is. Avrotros mag dit behandelen en het feit dat het tv-programma “Opgelicht?!” heet, maakt dit volgens de rechter nog niet onrechtmatig. Het programma stelt ook niet dat er sprake is van misleiding of bedrog. Als dit beeld wel is ontstaan, dan heeft de oprichtster dat (zo oordeelt de rechter) zelf laten ontstaan door dit in media naar voren te brengen. De vrijheid van meningsuiting weegt hier volgens de rechter zwaarder dan bescherming van privacy.
De weg naar de rechter is niet altijd de juiste
Al met al dus een harde les voor deze BN-ers, de weg naar de rechter bleek in deze gevallen niet de juiste keuze te zijn. Soms is het beter om negatieve publiciteit over te laten waaien en zelf geen grotere storm te veroorzaken. Het is de taak van een advocaat om af en toe de weg naar de rechter af te raden.
[1] https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBAMS:2019:9541
[2] https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBMNE:2020:304
de Nederlands pers vroeger en het heden. Ik heb daar enkele voorbeelden van en het is altijd spannend om de wet op dit gebied te volgen. Van gijseling tot Prins Claus om iets te benoemen.
Groeten van Mathijs.