Wat gebeurt er in je brein een Rutger Castricum voor je deur staat – met draaiende camera en een lastige vraag? En wat kun je doen?
De keuze is aan jou, vindt hoogleraar klinische psychologie aan de Universiteit van Leiden Willem van der Does. Of je doet met Castricum mee, in een gevecht dat je eigenlijk niet kunt winnen, of je negeert hem en loopt door. Maar dat is lastig, want hij volgt je gewoon, met de camera. Op tv zal het lijken dat je vlucht.
Voorbereiden
Maar er is perspectief, is de overtuiging van Leo de Later, voormalig RTL Nieuws-journalist en mediatrainer. ‘Maak het jezelf niet zo moeilijk’, zegt hij. ‘Voor wie sta je daar? Wat wil je de mensen thuis meegeven? Je kunt je voorbereiden. En waarom zou je Rutger meteen te woord staan? Trek je even terug, laat hem maar wachten. Je zou het bijna vergeten, maar je hebt een enorme informatievoorsprong op de vragensteller. Alleen de vraag ken je nog niet. Is het een vraag waarop het lastig antwoorden is? Laat de vraag de vraag. Zie het als een vehikel voor jouw boodschap. Adresseer het probleem, buig mee en keer terug bij je standpunt.’
Stress als regulator
Probleem is de stress die de agressieve verslaggever teweegbrengt. Maar volgens Denise Dechamps, psycholoog en lichaamstaaldeskundige, is die wel degelijk te reguleren. ‘Met je lichaamstaal, die niet alleen een uiting is van je gemoedstoestand, maar ook als regulator kan werken.’
Als een kolonel
Schouders al hoog als Rutger in aantocht is? Dan stimuleer je het rationeel offline gaan van je brein. Maar andersom, als je langdurig fronst met je wenkbrauwen, maak je juist hormonen aan die jou echt boos doen voelen. Sta je als een kolonel, met beide vuisten in de zij, dan claim je ruimte, baken je territorium af. Dat voelt soms best goed. Sommige mensen die een lastig gesprek ingaan, trekken zich terug op de wc, en nemen een powerpose aan. Met de vuisten in de lucht en kin omhoog. De winnaarspositie. Het voelt belachelijk. Maar onderzoek toont aan dat na twee minuten powerpose je testosteron met twintig procent is toegenomen, en je stresshormoon cortisol met 25 procent is afgenomen.
Checklist
Wat zijn kortom de belangrijkste punten waar je aan moet denken, als de roze microfoon gevaarlijk dichtbij komt:
1. Check: wat wil ik. Bedenk van te voren of je de verslaggever te woord wilt staan of niet;
2. Check: inhoud. Wees voorbereid. Ken je boodschap of standpunt zo goed uit je hoofd dat je tijdens het interview er ook weer niet teveel aan hoeft vast te klampen. Vertrouw op jouw enorme informatievoorsprong;
3. Check: ontspan. Gebruik preventief powerposes voor een zelfverzekerde lichaamshouding en overtuigende mimiek. Reguleer tijdens het gesprek stress met semi power poses. Zoek op ‘Amy Cuddy’ voor meer hierover;
4. Check: blijf dichtbij jezelf. Wacht vriendelijk de vraag af, geef zoveel mogelijk eerlijk antwoord en blijf galant als de verslaggever je interrumpeert of probeert te ontregelen. Maar geef ook duidelijk je grenzen aan als zijn manieren je niet bevallen. Jij bepaalt de duur van het gesprek, alsmede het succes van zijn item;
5. Check: je boodschap. Laat je niet meevoeren door steeds nieuwe vragen, of je eigen antwoord. Houd het kort en afdoende.
Dit artikel is gebaseerd op een analyse van wat er in je hoofd gebeurt als een journalist je agressief benadert, geschreven door Jeroen Siebelink.
Voor de complete analyse, klik hier (blz. 22/25).
Voor een interview met Rutger Castricum, klik hier.
