De excentrieke miljardair Elon Musk is sinds eind oktober officieel eigenaar van Twitter, dat sindsdien veelvuldig in het nieuws is vanwege veranderingen en geruchten. Musk ontsloeg in zijn eerste week een groot deel van de bedrijfstop, wil een duurder abonnement voor gebruikers introduceren, de functies van Twitter uitbreiden en de vrijheid van meningsuiting binnen de grenzen van de wet vergroten.
De kersverse eigenaar sprak tegenover adverteerders ook de ambitie uit om van Twitter het 'meest gerespecteerde advertentieplatform' te maken. In hoeverre dat gaat lukken valt nog niet te zeggen.
Autofabrikant GM Motors pauzeerde in ieder geval direct de inkoop van advertenties op Twitter omdat het meer duidelijkheid wil over de richting van het socialmediaplatform. Er zijn meer merken die zich afvragen wat ze met Twitter aanmoeten. Zeker nu een onbekend alternatief genaamd Mastodon duizenden nieuwe gebruikers per dag verwelkomt, veelal consumenten die klaar zijn met het huidige Twitter. Dit wil je als merk weten over Mastodon.
1. Wat is Mastodon?
Heel kort door de bocht: een gratis, decentrale en niet-commerciële versie van Twitter.
Mastodon is een socialmediaplatform waarop gebruikers een account aanmaken en korte berichten (maximaal 500 tekens) delen met anderen. Gebruikers kunnen tekst, foto's, video's, polls en andere content delen. Anders dan op Twitter kan de gebruiker per bericht aangeven of die openbaar of alleen voor volgers te zien is. Gebruikers zijn te herkennen aan een @gebruikersnaam á la Twitter en hebben een eigen profiel. Ook kunnen zij berichten van anderen rebloggen (retweeten), beantwoorden en meer.
Mastodon heeft eigen apps voor Android en iOS en iPad OS en een webversie, al is die wat minder compleet dan de apps. In tegenstelling tot Twitter is Mastodon geen centraal platform dat door een technische storing of hack volledig platgelegd kan worden. Mastodon is een decentraal platform met allerlei verschillende servers. Gebruikers kunnen lid worden van servers en zelf servers aanmaken. De servers staan onderling met elkaar in verbinding, maar opereren onafhankelijk van elkaar. Als één server om welke reden dan ook uit de lucht is, blijft de rest van Mastodon gewoon werken. De hele dienst platleggen is erg lastig, zowel voor de ceo als voor andere partijen.
Goed om te weten is dat eigenaren van servers bepalen of de server open voor iedereen is of op uitnodiging werkt. In dat geval dienen gebruikers een aanvraag in om lid te worden van de server. Mastodon heeft dus geen eenduidige tijdlijn met alle berichten, maar biedt informatie via verschillende kanalen (servers).
De broncode van Mastodon is open-source en op GitHub te controleren door technisch aangelegde enthousiastelingen. Veel andere socialmediaplatformen houden hun broncode - vol technische geheimen - juist geheim. Door het open-source-karakter zijn er ook allerlei externe Mastodon-apps ontwikkeld voor Android, iOS en web. Sommige van de ze apps zijn gratis, andere betaald.
2. Wie zit er achter Mastodon?
De oprichter van Mastodon is Eugen Rochko, een Duitse man van nu eind twintig. Hij startte Mastodon in 2016 als student en is inmiddels ceo van het bedrijf. Het socialmediaplatform heeft een klein team van medewerkers en vrijwilligers, onder andere voor het ontwikkelen van mobiele apps en de financiële administratie.
Mastodon is geen winstgedreven bedrijf, benadrukte Rochko in 2017 volgens media als Mashable. 'Ik ben niet geïnteresseerd in VC-financiering, inkomsten genereren, adverteren of iets dergelijks', schreef hij destijds op de GitHub-pagina van Mastodon. De link naar die pagina werkt overigens niet meer.
3. Is Mastodon gratis?
Ja, Mastodon is volledig gratis te gebruiken als consument of merk. Het platform verplicht een account om berichten te kunnen sturen en de interactie met anderen aan te gaan, maar er kleeft geen abonnementsmodel of ander verdienmodel. Mastodon verdient op andere manieren geld - waarover zo meer.
Goed om te weten is dat Mastodon zich wil onderscheiden met zijn privacybeleid. De dienst vraagt of verzamelt geen gebruikersgegevens. Er zijn namelijk geen data nodig voor advertentiedoeleinden, zoals je hieronder kunt lezen.
4. Kun je als merk adverteren op Mastodon?
Nee, op moment van publicatie niet. Mastodon staat alleen organische berichten toe. Het is dus niet mogelijk om berichten tegen betaling met een groter publiek te delen, om maar een voorbeeld te geven.
Het is niet duidelijk of Mastodon in de toekomst de deur gaat openen voor advertenties. Oprichter en ceo Rochko heeft in 2017 aangegeven geen voorstander te zijn van advertenties. Mastodon profileert zich als privacyvriendelijk sociaal medium, en daar past het verzamelen van gebruikersdata voor advertenties niet bij.
5. Gratis en zonder advertenties. Hoe verdient Mastodon dan geld?
Via sponsoren (waaronder hosting- en vpn-bedrijven), subsidies uit Duitsland en de Europese Unie en donaties van gebruikers. Mastodon haalde in 2021 ruim 55 duizend euro op aan sponsoring en donaties en gaf bijna de helft van dit bedrag uit aan de handvol medewerkers en het huren van servers. Dit jaar liggen de inkomsten hoger, met name door een gift van 45 duizend euro uit een Europese subsidiepot.
Mastodon benadrukt dat donateurs en sponsoren geen invloed hebben op de organisatie en werkwijze van het platform. Zij steunen Mastodon uit eigen overtuiging, bijvoorbeeld omdat ze voorstander zijn van een decentraal Europees socialmediaplatform. Veel socialmediadiensten zijn Amerikaans (Instagram, WhatsApp, Facebook, LinkedIn) of Chinees (TikTok, Wechat).
6. Adverteren kan dus niet. Wat kun je als merk wél met Mastodon?
Als merk kun je op Mastodon een account aanmaken, volgers verzamelen en berichten delen. Volgers opbouwen en content verspreiden moet organisch, want adverteren is dus niet mogelijk.
Op Mastodon kun je een merk opbouwen door relevante content te delen op de juiste server. Op moment van publicatie heeft Mastodon ruim drieduizend servers. Op deze pagina vind je alle servers in Nederland. Spreekt geen van de bestaande servers je aan, dan kun je als organisatie zelf een Mastodon-server starten. De kosten voor hosting zijn voor rekening voor je bedrijf. Met een eigen server kun je als organisatie zelf bepalen of je server open is voor iedereen of alleen gebruikers op uitnodiging accepteert. Zo kun je kiezen tussen een openbare server en een privéserver die meer als een community aanvoelt.
De server kan overal over gaan. Van discussiëren over metalmuziek of praten over het wel en wee in de gemeente Amsterdam tot het uitlichten van creatief werk in opdracht van klanten; dat is aan jou als merk. Door de server een duidelijke naam en beschrijving te geven en alleen relevante content te posten, vergroot je als merk de kans op meer volgers en dus meer bereik.
7. Mijn merk wil Mastodon een kans geven. Welke regels gelden er?
Vooropgesteld: Mastodon moet aan de wetgeving van de landen voldoen waar het actief is. En dus heeft Mastodon zich net als Twitter, Meta, TikTok en andere diensten te houden aan de Europese wetten. Die leggen onder andere grenzen op aan de vrijheid van meningsuiting. Een socialmediaplatform moet bijvoorbeeld optreden tegen online haatberichten, desinformatie en terroristen.
Mastodon hanteert zes huisregels die voor alle servers gelden. Zo mogen gebruikers gewelddadige en seksueel expliciete media delen, maar alleen als zij zo'n bericht vooraf het label 'gevoelig' meegeven. Desinformatie delen, racistische berichten plaatsen, gebruikers beledigen en gewelddadige ideologieën promoten mag helemaal niet. Tot slot mogen gebruikers geen content delen die in Duitsland illegaal is - Mastodon is in Duitsland gevestigd en moet zich daarom aan die wetgeving houden.
Elke server verder mag zijn eigen regels bepalen en hanteren. Spreken de aanvullende regels een gebruiker aan, dan kan hij lid worden van de server. Gebruikers kunnen als gezegd ook zelf een server starten en eigen regels opstellen - mits die binnen de wet vallen.
De ruimere huisregels kunnen een achilleshiel vormen voor Mastodon. Servers zijn namelijk zelf verantwoordelijk voor het moderatiebeleid. Gebruikers kunnen berichten en personen rapporteren, waarna vrijwilligers controleren of een bericht of persoon verwijderd moet worden. De vraag is of het Mastodon-servers blijft lukken om daadkrachtig te modereren als het socialmediaplatform groeit in gebruikers en berichten.
