Ziekenhuizen doen nog niet aan marketing

Dat stelt Anne-Marie Laeven, die deze week promoveert aan de Faculteit Sociale Wetenschappen van de UvT.Met de introductie van marktwerking in de zorg in 2005 wilde de overheid de sector beter laten presteren, efficiënter laten werken en patiënten meer keuzemogelijkheden bieden. Daarvoor was het vooral de overheid die de zorgsector reguleerde.

De ziekenhuizen bevinden zich nu in een overgangssituatie waarin overheidsinvloed kleiner wordt, ten gunste van een toenemende marktwerking. Met de komst van marktwerking moeten ziekenhuizen meer dan voorheen zich oriënteren op de actoren in hun marktomgeving.

Laeven ontwikkelde een instrument om de marktoriëntatie, een oriëntatie van ziekenhuizen op patiënten, huisartsen, zorgverzekeraars, concurrenten en zorginstanties, te kunnen meten. Ze onderzocht 41 algemene ziekenhuizen en bekeek hun externe oriëntatie aan de hand van diverse criteria.

Het blijkt dat ziekenhuizen zich weliswaar zijn gaan richten op de markt, maar vooral bezig zijn met het verzamelen en verspreiden van informatie en niet zo zeer met actie ondernemen. Toch menen de ziekenhuizen dat ze juist meer dan gemiddeld marktgericht werken.

Ziekenhuizen oriënteren zich met name op de derdelijn en de overheid. Ze onderhandelen vooral met de zorgverzekeraars en hun eigen medisch specialisten en veel minder met patiënten(verenigingen). De wensen en invloed van patiënten op de dienstenverlening van een ziekenhuis zijn nog gering, terwijl dat wel een van de doelstellingen van de invoering van de marktwerking was.

Kleine ziekenhuizen scoren beter

Opvallend is dat kleinere ziekenhuizen en ziekenhuizen die minder invloed van de overheid ervaren meer naar buiten zijn gericht. Meer invloed van patiënten en grotere betrokkenheid van management en bestuur, leidt ook tot een grotere marktoriëntatie. Het zijn de ziekenhuizen met een grotere oriëntatie op de patiënten en de huisartsen die beter scoren op het gebied van rentabiliteit, solvabiliteit en patiënttevredenheid.

Anne-Marie Laeven (1973) studeerde Huishoud- en Consumentenwetenschappen aan de Universiteit van Wageningen en werkt als managing consultant bij Berenschot.