Stap: Bolkesteins verzet tegen Zweeds alcoholbeleid ongegrond

Bolkestein is van mening dat alle Zweden (van twintig jaar en ouder) voor thuisgebruik alcohol moeten kunnen kopen buiten de Zweedse overheidswinkels om. De Zweedse overheid vreest voor toename van het alcoholgebruik bij verdergaande liberalisering van de regelgeving. Sinds de toetreding van Zweden tot de EU (1995) is het alcoholgebruik in Zweden sterk gestegen, aldus Stap, dat zich bezorgd toont over de opstelling van Bolkestein.

Eurocommissaris Bolkestein is het niet eens met de Zweedse wetgeving die bepaalt dat vanuit Zweden geen alcohol voor eigen gebruik via derden uit het buitenland kan worden besteld. Nu kan men alleen alcohol invoeren als men deze zelf meeneemt. De Zweedse wet is reeds vele jaren van kracht en heeft als doel het alcoholgebruik te beperken uit het oogpunt van de volksgezondheid. Bolkestein vindt dat Zweden met dit beleid de regels voor de Europese markt overtreedt die uitgaan van een vrij verkeer van diensten en goederen (artikel 28 van het Europese Verdrag).
Sinds Zweden is toegetreden tot de Europese Unie is het alcoholgebruik per hoofd van de bevolking gestaag toegenomen, meent Stap. Vanaf 1996 tot 2002 nam het gebruik toe met 24 procent (SoRAD, 2003) van 8,0 tot 9,9 liter per hoofd van de bevolking (vijftien jaar en ouder). De Zweedse overheid vreest dat het alcoholgebruik nog verder zal toenemen als Bolkestein het gelijk aan zijn kant krijgt.

Uit wetenschappelijk onderzoek (Babor et al, 2003) is herhaaldelijk gebleken dat toename van het alcoholgebruik in een land leidt tot een toename van de alcoholgerelateerde schade. In Zweden is dit onder andere zichtbaar door stijging van het aantal alcoholvergiftigingen, het aantal doden vanwege levercirrose en vanwege het rijden onder invloed.
Naar de mening van Stap handelt Bolkestein in strijd met artikel 152 van het Europese verdrag dat de Europese Unie verplicht tot het garanderen van een hoog niveau van gezondheidsbescherming. Alcohol is een handelsproduct waarvan het gebruik ernstige gezondheidsrisico's met zich meebrengt. Een onbelemmerd handelsverkeer binnen Europa is daarom naar de strekking van artikel 152 onaanvaardbaar.

In de nieuwe Europese grondwet (in concept gereed) wordt uit het oogpunt van gezondheidsbescherming de uitzonderingspositie van alcohol en tabak expliciet genoemd. Het is dan ook in lijn met de nieuwe opvatting van de Europese Commissie om bij de toepassing van Verdragen rekening te houden met de gezondheidsrisico's van alcohol en tabak.

Stap verwijst Bolkestein in haar brief naar een recente uitspraak van het Europese Hof die voorspelt dat Bolkestein met zijn zaak tegen Zweden weinig kans maakt. Het betreft de uitspraak van het Hof inzake de Loi Evin (13 juli 2004). Deze Franse wet bepaalt dat directe en indirecte alcoholreclame op de Franse televisie niet is toegestaan. Het uitzenden van sportwedstrijden waarbij alcoholreclame zichtbaar is, is daarmee onmogelijk. Het Europese Hof heeft bepaald dat het Franse reclameverbod is ingesteld vanwege volksgezondheidsbelangen en om die reden niet in strijd is met het Europese Verdrag, hoewel daarmee handelsbelangen worden geschaad. De Franse overheid was eveneens voor het hof gedaagd door de Europese Commissie. De, volgens Stap terechte, conclusie is dat een nationaal alcoholbeleid zoals in Frankrijk internationale handel mag hinderen als de volksgezondheid verdedigbaar in het geding is.

Op grond van deze uitspraak van het Europese Hof verwacht Stap dat het Hof ook de Zweedse overheid in het gelijk zal stellen.