Burgerlobby breekt pas door in de krant of op tv

De vijf deden onderzoek naar de invloed van burgeractivisme (grassroots-activisme) en de manier waarop burgeractivisten de media voor hun karretje spannen. Het onderzoek werd geleid door dr. Caspar van den Berg van de Universiteit Leiden en Erik van Venetië, public affairs associate van Berenschot en co-auteur van Het Grote Lobbyboek.

Gevestigde orde
Lobbyen wordt pas succesvol als activisten steun krijgen van de gevestigde orde, zo blijkt. Zo kon de actiegroep CO2isNee in Barendrecht succesvol zijn in het verzet tegen CO2-opslag dankzij de hulp van de gemeente Barendrecht. De burgeractivisten die zich bundelden in hun protest tegen de woekerpolissen kregen steun van het tv-programma Tros Radar.

Schaliegas
Gemeenten, ministeries, energiebedrijven, supermarkten, verzekeraars; overheden en bedrijven hebben steeds vaker te maken met spontaan opkomend burgeractivisme. De onderzoekers hebben tientallen voorbeelden gevonden. Recente voorbeelden zijn: de regionale acties tegen de sluiting van kleinere ziekenhuizen, omwonenden in Utrecht die de verbreding van de A27 langs Amelisweerd wilden tegenhouden en de actie van bewoners in Boxtel tegen de proefboringen naar schaliegas.

Bijbels
Burgeractivisten gaan vaak de strijd aan vanuit een achterstand. Van den Berg en Van Venetië vergelijken hun strijd met het bijbelse gevecht tussen de kleine David en de reus Goliath. Uit het onderzoek blijkt dat David – net als in het bijbelverhaal - vaak hulp krijgt van een ‘goddelijke kracht’ van buitenaf, dit keer uit de politiek, de media of een gevestigde partij die zelf graag op de achtergrond blijft.

Maar burgeractivisten hebben ook een voorsprong. Als underdog kunnen ze rekenen op veel sympathie van het publiek en van journalisten. Van den Berg: ‘Journalisten gebruiken een aaibare grassroot groep vaak als breekijzer om bij politici en bestuurders stellingnames en scoops te forceren.’ Van Venetië: ’We zien dan ook dat David en Goliath soms van rol verwisselen of dat Goliath er om strategische redenen voor kiest om zich te vermommen als David.’

5 tips
Uit de vergelijking van alle onderzochte voorbeelden komen vijf tips voor beginnende burgeractivisten naar voren:
1. Blijf authentiek. Blijf bij je ‘keukentafel’. Als vrijwillige belangenbehartiger blijf je geloofwaardig, zonder omvangrijke marketingbudgetten.
2. Vertel het persoonlijke verhaal. Breng je boodschap met drama en emotie. Daarmee maak je een technisch ingewikkeld onderwerp menselijk en begrijpelijk.
3. Span een politicus of andere BN-er voor je karretje. Zij kunnen de megafoon van je belangen zijn, als ‘goddelijke kracht’ achter David in het bijbelse gevecht tussen David en Goliath.
4. Wees zichtbaar op Twitter, Facebook en YouTube, maar doe dat altijd met een goed doordacht plan. Aandacht op jezelf vestigen kan iedereen, maar een succesvolle lobby bij politici vergt een slimme sociale media strategie.
5. Gebruik de sociale media om aandacht in kranten en op tv te krijgen, want dan nemen politici je pas echt serieus.

Politici hebben burgeractivisten nodig
Onderzoekers Van den Berg en Van Venetië menen dat het fenomeen burgeractivisme de laatste jaren een niet meer weg te denken plaats heeft veroverd op het politieke krachtenveld. ‘Politici zijn op zoek naar het verhaal van de gewone mensen. Grassroots groepen leveren voedsel aan media en politiek met hypes, incidenten, authentieke verhalen en persoonlijk drama. Daar wordt vaak negatief over gedaan, alsof hypes en drama de democratie zouden ondermijnen. Maar de democratie heeft de burgeractivisten juist nodig om een maatschappelijk probleem toegankelijk te maken en vervolgens aan te pakken.’