Dames en heren politici, geef ook eens aandacht aan de kiezer

[door Marco Doeser]

GeenPeil ‘herstelt democratie van binnenuit’ kopte de Telegraaf. Je kunt erom glimlachen en het afdoen als de zoveelste politieke splinter op rechts. En toch, het loont de moeite om beter naar dit initiatief te kijken. Ze doen namelijk een ander dansje met de kiezer en dat verdient aandacht.

Tango
It takes two to tango. Dat weet de politicus die zich optut voor het kritisch electoraat. En dat weet de kiezer, die zich niet zomaar laat verleiden tot een tête-à-tête op het glanzend parket. Integendeel, menig kiezer heeft de dansvloer al verlaten, de politicus teleurgesteld en in verwarring achterlatend. Waar gaat het mis en wat kan de politiek doen om haar relatie met de kiezer te herstellen?

Vertrouwen
Mediation, het vak van de conflictbemiddelaar, leert ons dat relaties vrijwel nooit spaaklopen op inhoudelijke verschillen. Of er vertrouwen en waardering gevoeld wordt, hangt vooral af van de balans tussen geven en nemen, de ruimte om binnen een relatie eigen keuzes te maken en de kwaliteit van de communicatie. Als er geen balans is tussen deze aspecten, verdampt het vertrouwen en steken boosheid en rancune de kop op. Dan ontstaan er spanningen en vlieg je, als je niet oppast, samen uit de bocht.

Niet gezien
De politicus is vooral met de eigen danspassen bezig: scherpe inhoudelijke standpunten, zoveel mogelijk media-aandacht en de onweerstaanbare machtsfactor. En de kiezer? Die wordt niet gezien, voelt meer lasten dan lusten en ervaart steeds minder regie over zijn eigen bestaan. Dan kun je een vlotte babbel hebben, op de dansvloer scoor je geen punten.

Kunst van het verleiden
Natuurlijk, op veel populisten valt van alles af te dingen, maar de kunst van het verleiden verstaan ze als geen ander. Ze trekken een vlijmscherpe lijn tussen het probleem van de kiezer en de oplossing. Praten hier luid en duidelijk over en voegen de daad bij het woord. Bovendien zijn ze selectief in de keuze van hun stokpaardjes.
Hoe minder, hoe beter. Wie dit lang volhoudt, wint vanzelf het vertrouwen en verdient het voordeel van de twijfel. Dat is de simpele rode draad tussen het succes van Wilders, Trump en de Brexiteers.

Interessante danspartner
Jan Dijkgraaf, lijsttrekker van GeenPeil, flirtte even met een oudere dame (of was het een heer?), maar kiest toch voor een groen blaadje: de kiezer die een klassieke tango graag verruilt voor een hippe salsa. Geen ingetogen romantiek en geen nuance, maar het volume op 10, stoelen aan de kant en ‘gaan!’ Dat maakt GeenPeil voor veel mensen een interessante danspartner en een politieke factor om rekening mee te houden.

Doorzichtig
Dames en heren politici, een paar tips! Vermijd rituele dansjes tussen twee kandidaat-leiders. Het is voor de bühne en voor niemand leuk.
Maak geen schijnbewegingen naar links of naar rechts als een concurrent daar positie kiest, u schept alleen verwarring.
Blijf niet op de parlementaire dansvloer staan als iedereen vindt dat u weg moet. Het is doorzichtig en ongeloofwaardig.

Struikelen
En vooral: kijk eens echt wie tegenover u staat. Want als u te veel naar de dansvloer kijkt en niet ziet met wie u danst, struikelt u over uw eigen voeten. Dan wordt u in de ogen van de kiezer het muurbloempje van onze samenleving. En heeft u er zelf om gevraagd.

FOTO: ANP

Marco Doeser is mediator en specialist op het gebied van dialoog, weerstanden en conflictcommunicatie.