Onderzoek: Politieke partij zwak merk

De partijen werden beoordeeld op associaties als betrouwbaarheid, daadkracht, relevantie, soliditeit en eerlijkheid. 'Hun relevantie is opvallend laag voor merken met een dergelijk belangrijke maatschappelijke functie', aldus Rudmer van der Meulen namens onderzoeksbureau MindWorld.

De associatie betrouwbaarheid wordt alleen genoemd bij partijen die ooit geregeerd hebben. Voor kiezers is het vormen van een daadkrachtige partij van groot belang. Alle partijen worden hiermee voornamelijk negatief geassocieerd. PvdA wordt het meest als niet daadkrachtig gezien. GroenLinks, SP en D66 worden positief geassocieerd met soliditeit (eensgezindheid en krachtig beleid). VVD en PVV scoren negatief op soliditeit. Ook of de partij zich op eerlijke wijze handhaaft, is voor alle partijen van belang. Bij het CDA, PvdA en SP zijn de associaties op eerlijkheid het grootst. Alleen bij SP zijn deze positief.

Partijleider belangrijk
Stemmen wordt door de meeste Nederlanders gezien als een voorrecht. Hun motivatie voor een partij berust op een combinatie van gedachtegoed, standpunten en het partijprogramma. Naast de inhoud oefent de aantrekkingskracht van de lijsttrekker invloed uit op het stemgedrag. Zo blijkt de vervanging van Bos door Cohen een goede zet. Kampt Balkenende met negatieve associaties na de val van het kabinet en is Halsema veruit de sterkste lijsttrekker.

Stemgedrag
Het merendeel van de stemmers weet op welke partij zij niet gaan stemmen. Op welke partij zij wel gaan stemmen, is nog niet duidelijk. D66 heeft de grootste groep met potentiële kiezers. Het CDA wordt het minst vaak overwogen door deze groep. Een groot deel van de stemmen van deelnemers die in 2006 niet gestemd hebben, maar dat nu wel van plan zijn, gaat naar de PVV. Hiermee groeit deze partij zowel door kiezers van andere partijen weg te trekken als door niet-stemmers uit 2006 te werven.

Politieke voorkeur steeds rechtser
Als Nederlanders ervoor kiezen in 2010 op een andere partij te stemmen dan zij in 2006 hebben gedaan, is de partijkeuze veelal rechtser. Hierdoor ontstaat er in het hele politieke spectrum een tendens van links naar rechts. De kiezer heeft zelden een uitgesproken voorkeur voor een specifieke politieke partij. Wel hebben zij een duidelijke voorkeur voor een linkse of rechtse partij. CDA, VVD en PVV worden als rechts beschouwd en D66, PvdA, GroenLinks en SP als links.

Linkse partijen moeilijk te onderscheiden
De linkse partijen hebben geen duidelijk onderscheidend vermogen ten opzichte van elkaar. De kiezer is niet in staat om een duidelijk onderscheid of unieke kenmerken toe te kennen in de variëteit van linkse partijen.

Overige bevindingen:

• PvdA: binnen de eigen achterban zijn de associaties met Bos minder talrijk en minder positief dan de associaties met Cohen.
• SP: onder de eigen achterban vertaalt de sociale insteek zich in positieve associaties met empathie en betrokkenheid. Dit uit zich onder andere in positieve associaties met het zorgbeleid.
• D66 heeft als partij een diffuus merkbeeld. De kiezer heeft niet duidelijk of de partij links of rechts is. Men associeert de partij zowel met progressief, vernieuwend en liberaal als met links, gematigd en pragmatisch.
• De associaties bij het CDA zijn niet congruent. Het CDA wordt gezien als gematigd, conservatief en rechts maar ook in verband gebracht met linkse idealen als betrokkenheid en socialisme.
• VVD heeft van alle partijen de meest duidelijke doelgroep. De VVD wordt vooral gezien als een partij voor beterbedeelden en ondernemers.
• PVV heeft de meeste unieke associaties. Deze hebben vooral betrekking op het immigratie- en integratiebeleid van de partij.
• Mensen met een lagere opleiding stemmen vaker op de PVV dan mensen met een hogere opleiding.