Ondernemersplan zonder tekst

De plannen voor de komende periode worden voorbereid. Dikwijls worden deze brainstormsessies voorafgegaan met het indienen van divisieplannen en budgets maar dan is een strategische sessie niet veel meer dan een optelsom van suggesties en, erger nog, meer van hetzelfde. Het resultaat is dan weinig inspiratie voor koersveranderingen en aanpassingen op nieuwe marktkansen.

Hoe pakt u als ondernemer deze sessie aan?

Canvas business model.
Een model dat wel uitdaagt tot creatief denken is het canvas business model. Het canvas en de visuele denktechniek zijn extra effectief door er met een groep mee te werken. Het bevordert de totstandkoming van een gezamenlijk beeld en taal en is een geschikt discussieformat.

Het canvas business model en de bijbehorende denktechniek biedt ondernemers een visuele en systematische techniek om zelf hun bedrijf te analyseren en te innoveren. In tegenstelling tot andere modellen of een uitgeschreven businessplan, maak je met dit model een totaalplaatje op één pagina. Het is vooral een praktisch toepasbare beslistool: wat gaan we wel en niet doen? Daarnaast ook zeer geschikt voor het presenteren van je bedrijf of het uitwerken van innovatieve producten of diensten . Het is snel aan te leren en eenvoudig toe te passen.

De negen bouwstenen.
Canvas staat feitelijk voor een schilderij waarin business modellen worden getekend. Met negen bouwstenen (stappen) wordt de ondernemer geholpen om tot nieuwe plannen en inzichten voor zijn onderneming te komen. Het model is vooral visueel en voorkomt lange vergadersessies in de boardrooms. Het model is vooral geschikt in tijden van crisis waarin bedrijven op kruispunten van wegen staan en op zoek zijn naar nieuwe verdienmodellen. Bedrijven worden in de huidige tijd telkens uitgedaagd zichzelf opnieuw uit te vinden. Succesvolle bedrijven gaan juist ten onder als ze bang zijn de stormbal te hijsen in een veranderende samenleving en managers hebben die bij voorkeur bezig zijn hun eigen carrières veilig te stellen. (zie het bankwezen). Met de negen stappen van het model kunnen teams zich richten op actie en lange termijnvisie.

Start-ups hebben het makkelijker.
Vooral starters en doorstarters hebben baat bij dit model. Zij hebben niet de last van vastgeroeste rituelen en (denk) patronen zoals bestaande bedrijven dat kunnen hebben. Een advies hierbij is wel dat alle negen bouwstenen goed in kaart moeten worden gebracht. Het moet samenhangend zijn. Businessmodellen hebben in deze snelle technologische wereld een beperkte houdbaarheidsdatum. Het vraagt dus om een voortdurende kritische toets en evaluatie van de bouwstenen. Het model is geen tovermiddel. Het daagt ondernemers en teams uit zich te engageren. Alexander Osterwalder, auteur van het boek Business Model Generation, vergelijkt het model met een Zwitsers zakmes. Je kunt er heel veel mee maar niet alles. Het engagement en de creativiteit van je team zal uiteindelijk het succes bepalen.

Hoge prestaties
In dit verband is de opvatting van André de Waal, professor aan de Maastrichtse School of Management interessant. Hij stelt dat de vraag of een onderneming wel of niet succesvol is voor een groot deel afhangt van het menselijke gedrag. Je komt dan uit op; motivatie, interesse en organisatiegedrag. High Performance Organisaties (HPO) hebben vijf belangrijke pijlers: (1) kwaliteit van management, (2) continue verbetering en vernieuwing, (3) focus op de lange termijn, (4) openheid en actiegerichtheid, (5) kwaliteit van medewerkers. Binnen deze HPO bedrijven is het vertrouwen in de baas een belangrijk element. De Waal geeft aan dat bij veel bedrijven met name twee van de vijf pijlers lastig zijn. Als eerste de pijler van de kwaliteit van het management. In een cultuur waarin het ritueel geldt dat specialisten promoveren tot manager kan het mis gaan. Niet iedereen is een geschikte manager. Een tweede kwetsbare pijler is de continue verbetering en vernieuwing. Vaak hebben bedrijven een overkill aan projecten en processen. Bewijsdrang van managers en divisies. Projectdiarree. Kies een beperkt aantal projecten en doe die goed. Het voortdurend vervangen van managers die het bed komen opschudden en dan weer verdwijnen is niet de meest voor de hand liggende oplossing. Het belemmert een gezonde doorstroming binnen het bedrijf. Interne talenten zetten dan hun hakken in het zand. Beter is, zo stelt de Waal, om als ondernemer je kennis actueel te houden en mensen in te huren die je raadgeven en van buiten een frisse blik meegeven.