Het catenaccio van de KNVB

De afgelopen weken heeft de bond met haar defensieve en afwachtende houding de grip op de situatie van en voor haar leden helemaal verloren. Zeker na haar stuntelige optreden over de competitie-afloop door ADO en RKC Waalwijk niet te laten degraderen en SC Cambuur en De Graafschap niet te laten promoveren. Dat heeft bij clubs, fans en journalisten voor veel onbegrip gezorgd.

In een haastige peiling, later raadpleging genoemd, kozen zestien clubs voor een promotie- en degradatieregeling. Negen clubs waren tegen en negen clubs maakten geen keuze. De KNVB zette zo de onderlinge verhoudingen onder druk: de ene club leek te kunnen beslissen over het lot van de ander. Dat de bond deze uitslag vervolgens negeerde, maakte alles nog onduidelijker.

De ‘getroffen’ clubs zoals De Graafschap en Cambuur beraden zich, net als bekerfinalist Utrecht, op juridische stappen. Ze putten ook moed uit de situatie in Frankrijk, waar op basis van de huidige stand in League 1 promotie en degradatie plaatsvindt. Ook de Italiaanse Serie A lijkt te willen kiezen voor die optie als de competitie niet kan worden afgemaakt.

De KNVB en betaald voetbal-directeur Eric Gudde toonden vooral gebrek aan leiderschap en voerden een reactief beleid. Met een proactieve houding, een concreet masterplan voor de clubs en uitgewerkte scenario’s had de bond veel meer daadkracht kunnen tonen. Gudde is bovendien niet serieus in gesprek gegaan met de belangrijkste stakeholders, met name de clubs voor wie er iets op het spel stond. Op eerdere mails met eigen suggesties van clubs als Ajax en AZ reageerde hij zelfs helemaal niet.

Gudde schreef wel een brandbrief aan kabinet en burgemeesters met hierin een schatting van het inkomstenverlies voor het betaald voetbal van zo’n 400 miljoen euro. Namens de bond vraagt hij om hulp in de zoektocht naar oplossingen. Een lastige taak. Veel clubs hebben weinig vertrouwen meer in Gudde en hoe valt financiële steun aan een sector met veelverdienende voetballers bij een grote groep belastingbetalers?

De Eredivisie zelf heeft het vrijwilligersplatform Eredivisievoorelkaar.nl opgericht om vraag en aanbod van mensen in tijden van corona bij elkaar te brengen. En al was een initiatief als de voedselbankactie van FC Utrecht sympathiek, het lijkt allemaal wat mager. Harder getroffen of niet, Spaanse clubs van LaLiga tonen zich actiever. Clubs en bedrijven werken samen om maskers te maken en andere clubs die spelers stimuleren hun oudere fans te bellen en een hart onder de riem te steken.  

Deze crisis biedt ook de KNVB veel meer kansen om samen met de clubs de waarde van sport en voetbal als ‘belangrijkste bijzaak van het leven’ zichtbaar te maken. Met eigen oplossingen voor eigen inspanningen (naast ludieke acties bijvoorbeeld ook salarisoffers) en om in de toekomst zo goed mogelijk zichtbaar te zijn voor je publiek, krijg je veel meer draagvlak en perspectief bij clubs en publiek.  

De eveneens noodlijdende culturele sector doet dat veel beter. Kunstenaars komen veel in de media met pleidooien over het belang van cultuur voor ons land. In Buitenhof mocht Ramsey Nasr zelfs pleiten voor kunstenaars in het Outbreak Management Team. Ze laten zich ook veel meer zien: artiesten geven overal gestreamde concerten en voorstellingen in lege zalen. De KNVB verspilt ondertussen kostbare tijd. Creatieve ideeën, zoals onlangs de Eredivisie-penaltyseries van Bureausport, komen van anderen.

Het huidige gebrek aan gezag en vertrouwen veroorzaakt grote reputatieschade. De hoogste tijd om alsnog een draai te maken en doordacht de aanval te kiezen. Met een proactieve houding, concrete plannen, een inhoudelijke visie en met verbindend leiderschap. Kansen voor de KNVB om te benutten en de achterstand voor het Nederlandse voetbal nog om te buigen.

Paul Claasen is senior communicatieadviseur bij IVRM Reputatie.