CASE: GGZ Friesland: ‘Niemand is zijn stoornis’

Onvoorspelbaar, onbekwaam en onaantrekkelijk. Dat zijn de meest voorkomende en hardnekkigste vooroordelen over mensen met een psychiatrische aandoening. Destigmatisering, het wegnemen van vooroordelen over mensen met psychische problematiek, is een onderwerp dat erg belangrijk voor het verlagen van drempels om hulp te zoeken bij psychische problemen. Daarnaast is dit thema noodzakelijk om herstel te bevorderen, omdat mensen met psychische problemen aangeven vaak meer last te hebben van vooroordelen, dan van hun psychische problematiek zelf. Destigmatisering speelt dan ook een grote rol bij de re-integratie.

Het wegnemen van drempels om hulp te zoeken én het bevorderen van re-integratie zijn redenen geweest voor GGZ Friesland om een destigmatiseringscampagne te starten. Het belang van destigmatisering werd tevens genoemd in het Bestuurlijk Akkoord GGZ. De doelgroep die GGZ Friesland met dit thema wil bereiken bestaan uit;

Patiënten

De patiënten zijn onder te verdelen in twee groepen:

- mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA)

- mensen met een (lichtere) psychische stoornis / psychische problemen

• Hulpverleners

• De maatschappij als geheel

Gekozen aanpak? 
Een werkgroep, bestaande uit ervaringsdeskundigen, hulpverleners, leden van de Cliëntenraad en Familieraad, hebben samen met de afdeling Marketing en Communicatie van GGZ Friesland een plan gemaakt om het onderwerp Destigmatisering binnen én buiten de organisatie op de agenda te zetten. De belangrijkste punten uit het plan zijn:

De campagne voor patiënten en het grote publiek bestond uit

Een korte film
Er is een kort filmpje gemaakt met de boodschap: Niemand is zijn stoornis. Plak geen labels. Help in de strijd tegen stigma’s. Het filmpje laat in één minuut zien dat mensen hun label (ADHD, eetstoornis, autisme, depressie etc) letterlijk aftrekken en vervolgens laten zien wie zij zijn (ondernemer, ambitieus, student, opa etc).

Dankzij verspreiding van het filmpje via social media, advertenties in de krant, posters op alle locaties, free publicity én een première in de Mediamarkt, is het filmpje door meer dan 500.000 mensen bekeken. De première was tijdens de Week van de Psychiatrie, medio maart 2014, op de beeldschermen van alle televisie-showmodellen in de Mediamarkt (Ik ben toch niet gek?!) in Leeuwarden. Daarna is het filmpje daar nog een maand vertoond, waar gemiddeld 100.000 bezoekers per maand zijn. In oktober 2014 ging het filmpje online en werd hij op Facebook dagelijks honderden keren gedeeld.

Een Publieksacademie
Onderdeel van de campagne was de Publieksacademie. In het najaar van 2014 is in samenwerking met de Leeuwarder Courant en uitgever NDC gestart met de Publieksacademie. Eerst als serie van negen afleveringen die tot dit deze zomer doorloopt, met een vervolg in het najaar van 2015.

Iedere maand  is er een nieuw thema, dat telkens op een maandagavond live wordt uitgewerkt. Rotjeugd, Angststoornissen, Rouw, ADHD en Psychoses zijn enkele thema’s die hier aan bod komen. De Publieksacademie wordt gepresenteerd door journalist Marijke Roskam, met een panel bestaande uit twee hulpverleners en een patiënt. Er mogen 350 personen naar binnen (de gratis kaarten zijn na openstelling van de inschrijfmogelijkheid binnen een paar dagen vergeven).

Tijdens deze avond worden alle symptomen, oorzaken en gevolgen van de betreffende stoornis of problematiek besproken. Burgers krijgen zo veel informatie over het thema en dat draagt wederom bij aan het wegnemen van vooroordelen en het verlagen van drempels. Kijkers kunnen vragen aan het panel via twitter stellen, #publieksacademie.

Vooraf aan de avond verschijnen in de Leeuwarder Courant en in twee huis-aan-huiskranten artikelen en advertenties over het eerstvolgende thema.
De Publieksacademie is live te volgen via de websites van de Leeuwarder Courant en GGZ Friesland. Hier kijken per aflevering 1000 mensen naar. Later wordt een compilatie van de avond op de website gezet die wederom door honderden kijkers wordt bekeken.

Een huis-aan-huiskrant
GGZ Friesland heeft een speciale huis-aan-huiskrant, de Breinpower, die voor het eerst in de week van Blue Monday (derde maandag van januari) is verspreid. De krant is door de verkoop van advertenties vrijwel kosteloos geweest.

In de krant werd op een laagdrempelige manier aandacht besteed aan psychische problemen. In kort portretjes deden patiënten hun verhaal en daarnaast is schaatser Jan Ykema geïnterviewd over zijn psychische problemen. De krant is op de mat gevallen bij 350.000 huishoudens en is goed ontvangen. Dit jaar zullen nog drie edities verschijnen.

Belangrijkste doel van de krant:  het normaliseren van psychische problematiek en aanzetten om naar de huisarts te gaan als mensen er zelf niet meer uit komen. Het wegnemen van vooroordelen kan daar een bijdrage aan leveren.

Interne acties en ketenpartners
Naast de film, de publieksacademies én de huis-aan-huis krant Breinpower zijn er voor de hulpverleners en patiënten nog andere acties uitgezet. Zo worden er intern bewustwordingspresentaties gegeven, zijn er cliënten voor cliënten spreekuren en wordt actief gecommuniceerd naar ketenpartners (o.a. welzijnsorganisaties) door middel van informatiepakketten.

Effectiviteit
Op Facebook heeft de oproep in totaal 120.000 mensen bereikt en het filmpje is in totaal 15.000 keer bekeken. Verspreiding via Twitter leverde veel positieve reacties op. De berichten werden veel gedeeld en GGZ Friesland werd een voorbeeld genoemd voor andere instellingen. De schatting is dat wanneer alle gebruikte media worden samengevoegd zo’n 500.000 mensen de campagne hebben gezien. Maar het aantal neemt nog dagelijks toe.

De Publieksacademies worden goed bezocht en de artikelen in de krant worden goed gelezen. Na een publieksacademie ziet men het aantal aanmeldingen groeien. Teken dat het betreffende thema inderdaad drempels heeft weggenomen. Er is voor de start van de serie Publieksacademies door een onafhankelijk onderzoeksbureau een destigmatiserings 0-meting gedaan in Friesland. Later in 2015 volgt een tweede onderzoek naar de effectiviteit van de negen publieksacademies.

Budget
De totale kosten (niemand is zijn stoornis, publiekslezingen, informatiemateriaal, breinpower etc.) die onder de destigmatiseringscampagne vallen bedragen zijn €50.465. Hierin zijn ook de kosten opgenomen van eigen personeel. Zonder deze post zijn de kosten €39.665. De kosten zijn als volgt opgebouwd.

1. Ontwikkelen campagnemateriaal niemand is zijn stoornis
- Posters & flyers (materiaalkosten): € 250,-
- Videoproductie (kosten figuranten en catering: € 200,-
- Online advertentieruimte € 500,-

2. Publiekslezingen 9x € 46.200,-
- Toegekende subsidie - €10.000,-
- Destigmatiseringsonderzoek € 1700,-

De Leeuwarder Courant heeft een offerte uitgebracht voor de publiekslezingen.
Kosten bedragen 7700 Euro per lezing. Daar zit zaalhuur, catering,
publiciteit digitaal en in de krant en een livestream voor een groter bereik bij in. Extra financierders, provincie, gemeenten en subsidieverstrekkers worden momenteel benaderd.

3. Breinpower
Uitbrengen van krant 350.000 €18.000
Advertentie-inkomsten - €17.800

Interne acties en kosten

4. Ontwikkelen informatiemateriaal,-
- Informatiebrochures 2000 € 615,-

5. Projectmanagement en vormgeving
- Communicatieadviseur, 0,3 fte, 6 maanden schaal 50: € 9.300,-
- Vormgever materiaal 0,1 fte, 6 maanden schaal 40: € 1.500,-

Totaal: €50.465

Bij dit projectplan horen de volgende doelstellingen:
- 60% van de inwoners van Friesland is bekend met de campagne Niemand is zijn stoornis!? eind 2015.
- 10% van de inwoners van Friesland is meetbaar positiever over mensen met psychische problematiek na in aanraking te zijn geweest met de campagne.
- Er zijn 5% meer aanmeldingen ten opzichte van vorig jaar
- Met minimaal 3 maatschappelijke en/of welzijnsorganisaties is een samenwerking ontstaan om destigmatisering vorm te geven.
- 80% van de medewerkers van GGZ Friesland is tijdens een teamoverleg geïnformeerd over destigmatisering en weet wat van hen verwacht wordt.