Knuffelen op het podium: liefdevol leiderschap

door Frank Schmid

Waar je ook komt in Austin, tijdens SXSW druipt de liefde er vanaf. Niet alleen liefde voor het interactieve vak of van vakgenoten voor elkaar. Maar vooral ook, of liefde als ‘essentie’ om succesvol leiding te geven aan een creatief bedrijf.

Die laatste vorm van liefde doorspekt een flink aantal van de sessies die gaan over hoe je van een geweldig idee een geweldig bedrijf maakt.

Leeftijd speelt geen rol
Daarbij lijkt leeftijd er niet toe te doen. Jack Welch (79) – oud-ceo van General Electric - en ondernemer Gary Vaynerchuk (39) knuffelen elkaar op het podium wanneer ze het roerend eens zijn over het tonen van empathie als leider. Een spervuur van vragen beantwoorden ze consequent met één woord: ‘liefde’ als panacee voor het besturen van een grote (internationale) organisatie. En Jack, met zijn - indertijd - 400 duizend medewerkers, kan daarover mee praten. Beiden lijken volledig overtuigd dat niet de ratio, maar emoties de magie maken binnen succesvolle organisaties.

Kerk geeft het juiste voorbeeld
Een tweede inzicht komt uit onverwachte hoek. En wel tijdens een duo-presentatie van een speechschrijver van Bill Clinton en een priester uit Austin, die samen prediken dat liefde de essentie is van goed leiderschap. 'Do what you love and do it with the ones you love.''

Waar hebben we dat eerder gehoord? Volgens dit liefdevolle duo is ‘left brain’ leadership uit en heeft de rechter hersenhelft de toekomst. Een volgende ceo-quote luidt: 'Our number 1 need in management is love.' De actieve vorm van houden van (“ik heb mijn collega’s lief”) en de meer diepgewortelde (“ik hou van dit bedrijf”). Mooie oneliners die tot de verbeelding spreken.

Is liefde te structureren?
De why en what van liefde zijn me wel duidelijk. Maar na de zoveelste sessie over liefde bekruipt me het gevoel dat er iets ontbreekt. Hoe zit het met het 'hoe?'.

Wie zou zijn organisatie niet willen zien als een liefdevolle familie die voor de leden zorgt, met een sterke vader- of moederfiguur die inspireren en het team tot grote creatieve hoogtes stuwt?

Een paar aanknopingspunten wederom van Welch: 'I don’t believe in one mentor, I have had tons of them'. Gary valt hem bij en benadrukt dat alle invloeden - de markt, zijn klanten, zijn medewerkers - hem energie en passie (dus liefde) geven. Maar laten we wel zijn: onze vaak nog klassiek gestoelde organisatiestructuren zijn daar toch helemaal niet op gemaakt?

Drie ideeën voor een ‘liefdesstructuur’
Uit alle sessies die ik heb bijgewoond, distilleer ik dat een klassieke lijnorganisatie – zoals we die nog vaak tegenkomen, ook in creatieve organisaties – wellicht niet de beste methode is voor het besturen van een creatief team.

Dit inzicht zet me aan het denken. 

1) Stel, iedereen binnen een creatief team heeft meer dan tien rapportagelijnen; dus niet één baas die inspirator, mentor, beoordelaar en vriend moet zijn. Zodra iemand op een managementpositie komt, proberen we doorgaans al deze vaardigheden in één persoon te proppen, waar nodig door het volgen van dure management en leadership cursussen. Wat als we dat nou eens niet doen? Wat als we elk aspect van liefdevol leidinggeven bij een andere collega binnen een organisatie beleggen en de beoordeling van een teamlid niet in Excel maar in een groepsdiscussie doen? Wedden dat de rechter hersenhelft dan prevaleert?

2) Waarom spreken we vooraf een salaris af met iemand? Typisch linker hersenhelft. Ingewikkelde compensation and benefits systemen die zo’n fijn gevoel van controle geven. Maar wacht even, liefdevol leidinggeven kan toch ook door achteraf uit te spreken wat iemand ‘waard’ is geweest? Wat iemand heeft betekend voor de rest van de familie. Geen  functieprofielen en salarisbenchmarks, maar een salarisstrook zonder getallen. Elke periode een gesprek met elkaar om te bepalen wat uiteindelijk de financiële beloning is op basis van teamwork, kwaliteit, creativiteit en - uiteraard - liefde voor elkaar.

3) En dan HR-afdelingen. Vaak vind je hier een bonte mix van verantwoordelijkheden. Stel dat we die eens opheffen? Alle administratie naarfinance  (die houden daar van) en de rest direct verdelen over de teams. Hoe vaak zie je nu nog dat HR wordt ingeschakeld als het lastig wordt? Als iemand ontslagen moet worden of als er harde feedback gegeven moet worden?

'Houden van' is soms ook hard en eerlijk zijn. Als liefdevol leidinggeven de toekomst heeft, dan hoort daar ook liefdesverdriet bij.

Ik ben natuurlijk geen specialist in het aansturen van organisaties en ken niet alle literatuur op dit gebied. Maar het valt mij wel op dat de ‘hoe-vraag’ telkens niet beantwoord wordt. Nog los van de observatie dat op SXSW de grote organisatie-adviesbureaus lijken te ontbreken. Kennelijk nog  bezig met hun linker hersenhelft?

‘I believe in love’. Maar als een liefdescultuur de strategie voor de toekomst is, ben ik toch nieuwsgierig hoe ik dat strategisch moet structureren. Het zou fijn zijn als SXSW over die vraag volgend jaar meer inzichten biedt. Laat ik afsluiten met een laatste quote van mijn held Welch: 'Culture eats strategy for breakfast.'

Frank Schmid is lid van het management team van Tam Tam