[Door Ron Jacobs]
‘Luister Ron,’ sprak de ceo, ‘in mijn MBA-opleiding heb ik geleerd dat Rome niet in één dag is gebouwd. Wil je tot operational excellence komen, dan moet je dat doordacht over de bühne brengen. Je leidinggevend personeel elk stapje voorkauwen. En degenen die tegenstribbelen of een andere weg inslaan, zijn de mijne! Wie niet in de pas loopt, die trek ik naar boven, mijn kantoor in!’
Olifantenpaden
Maar twee maanden later zijn de geitenpaden, olifantenpaden, corner cutting edges en andere alternatieve werkwijzen niet van de lucht. De ceo schrikt zich een hoedje. Hij had toch...?
Uit mijn sociale diagnose blijkt keer op keer het bestaan van een alternatieve, parallelle wereld op de werkvloer: informele leiders die van de regels afwijken en dit niet doorgeven aan de bovenwereld. Maar ze hebben wel een hoop volgers. Waarschijnlijk knik je nu bevestigend. Immers, waar zijn geen verborgen clubjes?
Ondergronds
Deze onderstromen blijken overal present. Het is een manier voor werknemers om autocratisch leiderschap te omzeilen, de eigen peer-groep te vinden waar ze zich thuis voelen, of om omslachtige bureaucratie en overbodige regelgeving te omzeilen.
Zijn deze ‘ondergrondse’ netwerken contraproductief? Nee, ze kunnen juist voor je werken, omdat ze je inzicht geven in issues die er leven. Bijzonder nuttig en onmisbaar voor het maken van beleid. It’s not the economy stupid…
Opgelegd programma
Maar wat níét helpt: als ceo aan komen zetten met een opgelegd, abstract programma, zo groot als een kathedraal, waar de ‘onderwereld’ geen enkel erotisch gevoel bij heeft. Zogenaamde insight sessies waar medewerkers hun gevoelens en meningen mogen ventileren, overbruggen de kloof evenmin. Waarom niet? Omdat deze sessies nog steeds formeel van aard zijn, geregeerd door de bovenwereld. Kijk maar eens naar politici die een week voor de verkiezingen, met draaiende camera’s, interesse veinzen in ‘de echte wereld’. Niet doen dus.
Koesteren en belonen
Om beide werelden bij elkaar te brengen, moet je als ceo juist de informele netwerken van mensenmakelaars en peers koesteren, belonen en faciliteren. Gebruik daarbij niet enkel je IQ, maar ook je EQ. Vanuit de rationele, abstracte bovenwereld implementeer je slimme programma’s die de organisatie doen groeien. Vanuit je EQ steek je de thermometer in de informele netwerken. Je luistert oprecht – en doet dat níét tijdens een geplande, formele groepssessie. Je let op subtext en non-verbale signalen, en kiest in je communicatie vanuit de bovenwereld de metaforen en de taal van de onderstroom. Dát is informeel leiderschap. Cultiveer je OQ (organisatie-quotiënt) en plots is de rekensom heel simpel: OQ=IQ+EQ.
Kom uit je kantoor
Mijn advies? Ruil je MBA-diploma in voor een Belgische bierkaart. Kom uit je kantoor. Daal af naar de informele wereld, daar waar de peers en informele leiders zich verzamelen.
Mijn stelling: met bier bouw je Rome wel binnen een dag!
Ron Jacobs is managementconsultant, corporate filosoof en auteur.
FOTO: 123RF / villorejo99
