De Volkskrant plaatste deze week een artikel over bestuurders van de slechtst presterende verpleeghuizen die goed verdienen: ‘Top slechte verpleeghuizen verdient meer dan Balkenendenorm.’ De Volkskrant: ‘Bij zeven van de elf bestuurders van zorginstellingen die op de zwarte lijst van de inspectie staan, waren de salariskosten vorig jaar hoger dan de balkenendenorm van 178 duizend euro.’
Deze kwestie is natuurlijk een reputatievraagstuk. Wat vinden communicatie-experts Frank Körver, Frank Peters en Noud Bex hiervan? Wat zou hun advies aan de instellingen zijn?
Frank Körver, Partner bij GKSV: ‘Kom op, is dit niet te makkelijk?’
Frank Körver: ‘Een zwarte lijst met zogenaamde kwakkelende zorgverleners is een zwaar middel. Er gaat een enorme straffende werking vanuit. De media pakken het massaal op, publieke verontwaardiging is groot. Voorspelbaar. We houden van lijstjes. Namen en rugnummers? Ja graag! Foto’s erbij? Nog beter!’
Tweede klap
‘En afgelopen dinsdagochtend zien we dat de Volkskrant met plezier een tweede klap uitdeelt. Beng. Het slechte presteren wordt gekoppeld aan inkomens. Nog een lijstje dus! Een lijstje met graaiers! Scoren! Kijk die zuurgraad omhoog gaan.’
Nog erger
‘Maar kom op, is dit niet te makkelijk? Het versterkt vooral het maatschappelijke sentiment dat bestuurders vooral graaiers zouden zijn en dat zij in eerste instantie aan zichzelf denken. Onzin natuurlijk, maar ja. Nog erger is de impact op de betreffende organisaties zelf. Reputaties in duigen, goede managers onder vuur, betrokken medewerkers aan het twijfelen, kwetsbare patiënten en hun familieleden in verwarring...’
Maximale transparantie
‘Wat kun je als verpleeghuis, als manager, doen? Comply or explain. Zo eenvoudig is het. In dit geval: uitleggen dus. Maximale transparantie, intern en extern. De boer op. Als keuzes in het verleden vanuit een rotsvaste overtuiging zijn gemaakt, is er niks aan de hand. Creëer dan vooral ruimte voor het eigen geluid. In alle andere gevallen, zul je je schrap moeten zetten. Wat krom is, kun je niet recht praten. Alle hens aan dek.’
Noud Bex, partner Bex*communicatie: ‘De nuance lijkt soms ver weg…’
Noud Bex: ‘Als maatschappij vertrouwen we de zorg voor kwetsbare groepen ouderen toe aan professionals die dat met publiek geld doen. Daar hebben we – terecht – hoge verwachtingen van als het gaat om kwaliteit, veiligheid en welzijn. Tegelijkertijd moeten zorginstellingen efficiënter werken en transparanter zijn in hun verantwoording. Ook dat is terecht. Bij de verpleeghuizen zijn de bestuurders daar eindverantwoordelijk voor en houdt een Raad van Toezicht er toezicht op. En verder hebben we de Inspectie voor de Gezondheidszorg als onafhankelijk inspectieorgaan als het gaat om de kwaliteit en veiligheid van de zorg.’
Meer afvinklijstjes
‘Zowel in de politieke als publieke opinie arena’s lijken de zorg- de verpleeghuisbestuurders (en hun Raden van Toezicht) geen goed meer te kunnen doen. Ook al voldoet hun beloning aan de overgangsregeling van de WNT, dan voldoet die daarmee nog niet aan de normen van de publieke opinie. En een aantal verpleeghuizen dat verbeteracties al had met succes doorgevoerd, stond nog steeds op de lijst van staatsecretaris Van Rijn. Dat zou zo maar kunnen leiden tot nog meer afvinklijstjes die hun doel voorbij schieten of koppen die koste wat het kost moeten rollen.
‘En nu wordt er een verband gesuggereerd tussen de beloning van de bestuurders en de lijst van Van Rijn. Natuurlijk moeten structureel slecht presterende verpleeghuizen en hun bestuurders worden aangepakt.’
Meer nuance helpt
‘De huidige beeldvorming kun je niet met communicatie alleen bijstellen. Daar is meer voor nodig. Fundamenteel veranderen kost tijd. Dit vraagt om realiteitszin en het beter managen van verwachtingen. Vooral meer nuance in discussies zou daar bij helpen. Maar die nuance lijkt soms ver weg en soms te zijn vervangen door het lukraak gooien van stenen in de vijvers van de politiek en publieke opinie. De vraag zou moeten zijn waar de cliënten van verpleeghuizen het meest mee gediend zijn.’
Frank Peters, Virtus Communications: ‘Beter een discussie over kwaliteit dan een act voor de bühne over beloningen’
Frank Peters:‘Het is jammer dat bij rumoer zoals nu over de kwaliteit van de verpleeghuizen de politiek onmiddellijk grijpt naar de discussie over beloningen en de balkenendenorm. Dit is louter een politieke act voor de bühne. De topinkomens in de zorg zijn immers al geregeld en gemaximeerd via de WNT. En dat er een overgangsregime is, waardoor salarissen nu nog hoger kunnen zijn, is logisch. Dat wordt vanzelf opgelost.’
Kwaliteitsdiscussie
‘De echte discussie in de zorg moet natuurlijk gaan over de kwaliteit van zorg. Deze discussie is veel later op gang gekomen dan in andere sectoren. De zorg ligt daarom nu onder een vergrootglas en iedere stakeholder heeft een mening omdat het een onderwerp met veel emotie en scoringskans is. Daardoor ontstaat er druk op de sector, de individuele instellingen en hun bestuurders. En dat is ook terecht, want de omgeving heeft recht op inzicht in kwaliteit, al kun je discussiëren over de objectivering daarvan.’
Samenspel
‘Belangrijk is dat de bestuurders in de zorg samen met hun raden van toezicht kijken naar het borgen en verhogen van de kwaliteit van de zorg in hun instellingen. Maar dat geldt ook voor de kwaliteit van bestuur en toezicht. Natuurlijk moeten daar hoge eisen aan gesteld worden. De tijd dat iemand bestuurder werd omdat hij of zij al veel jaren in dienst was bij een instelling, is namelijk allang voorbij. Daar ligt een belangrijke “zorgtaak” voor de raden van toezicht. Maar zij zullen ook kritisch naar hun eigen positie moeten kijken. Want toezichthouder is geen erebaantje meer, maar een zeer verantwoordelijke rol.’
Foto: ANP
