De Raad van State kan zich vinden in een verbod op ongerichte reclame voor kansspelen, maar vermoedt dat dit moeilijk te handhaven zal zijn. Het kabinet moet het verbod beter onderbouwen.
Dat schrijft de Raad van State in een advies over het voorstel van minister Franc Weerwind van Rechtsbescherming voor beperking van reclame en sponsoring.
Reclame via radio, televisie, gedrukte media, websites en in de openbare ruimte wordt geheel verboden en online mag reclame de kwetsbare doelgroep van jongeren niet langer bereiken.
Weerwind wilde dit voorstel per 1 januari 2023 invoeren maar dat werd onhaalbaar vanwege het wachten de Raad van State. Nu deze meer huiswerk voor het ministerie van Justitie suggereert, ligt verder uitstel in het verschiet.
Verbod niet waterdicht
De Raad van State ziet te veel ‘onduidelijkheden’ in het ontwerpbesluit van Weerwind, waardoor het uitvoeren en handhaven problematisch kunnen worden.
Zo spreekt de minister van 'aantoonbare maatregelen' die gokbedrijven moeten nemen om te voorkomen dat internetreclame onder de aandacht komt van kwetsbare groepen. Hoe moet dat vorm krijgen? Dat is lastig voor de kansspelaanbieders maar ook voor toezichthouder ksa.
De eventuele inzet van beslisregels (algoritmen) om te bepalen of de ontvangers van boodschapper niet de kwetsbare jongeren zijn, staat volgens de Raad van State gespannen voet met privacywet AVG. Om nog niet te spreken van de inzet van ‘sluikreclame’ door gokbedrijven waardoor de kwetsbare jongeren toch worden bereikt.
Denkbeeldig is dat niet. Zo werden tijdens het WK Voetbal evenementen door gokbedrijven gesponsord die voor elke leeftijdsgroep vrij toegankelijk waren, ook met de inzet van BN’ers wat tegen de regels ingaat.
Harde cijfers nodig
De kritiek van de Raad van State komt deels overeen met de bezwaren van de gok- en reclamebranche tegen het voorstel ingebracht tijdens de consultatieronde. Het bedrijfsleven wil dat een reclameverbod op z’n vroegst in 2024 wordt overwogen als de wet Kansspelen op Afstand wordt geëvalueerd.
Zover gaat de Raad van State echter niet. Hij adviseert juist om in die evaluatie ook de ervaringen met het verbod mee te nemen.
Immers, het ontbreken van harde cijfers over kanalisatie (overgang van illegaal naar legaal gokken, het doel van de wet) en eventueel toegenomen verslaving staat het invoeren van een reclameverbod niet in de weg.
Opvallend is de lobby aan beide kanten van het spectrum. Gok- en reclamebedrijven grijpen het advies van de Raad van State als bevestiging van hun bezwaren. De tegenstanders van de toename van het gokken en de reclame ervoor, waaronder de verslavingszorg, kwam dit weekend in Het Financieele Dagblad aan het woord. Instellingen Trimbos en Jellinek stellen een toename van gokverslaving vast.
De Kanspelautoriteit gaat hier nog niet in mee, ondanks een forse toename van de totale gokomzet in Nederland, legaal en illegaal opgeteld. Adformatie kwam met een berekening tot 50 procent meer omzet, mede veroorzaakt bijna 1 miljard aan reclame in 2022, plus meer dan 100 miljoen aan sportsponsoring.
Het FD bericht ook over onderzoek van kartelwaakhond ACM naar beschuldigingen van onder meer Circus.nl dat de Nederlandse Loterij misbruik maakt van haar dominante positie om nieuwkomers te dwarsbomen.
