Overtuigen vraagt om meer dan de reclamespotjes van de overheid

Ik merk het ook bij mijzelf. Ja, ik ben doordrongen van het nut van veel regels, maar heb het ergens blijkbaar ook nodig om te beseffen waarvoor je het ook alweer doet.

Ik moest erg lachen om een item in Lubach, waarin een fragment getoond werd uit het informatiefilmpje van de overheid voor ouderen. Hierin werd stap voor stap uitgelegd hoe je vanuit huis kunt stemmen tijdens de aankomende verkiezingen. Je hoorde een voice-over alles uitleggen, maar mijn hoofd was al afgedwaald.

Het item kreeg pas mijn aandacht toen de acteur die alle stapjes visueel moest laten zien, vertwijfeld in de camera keek. Alsof hij zelf ook verward was door alle informatie. Deze aanpak, vooral voorlichten en het goede voorbeeld laten zien onder het motto: goed voorbeeld doet goed volgen, lijkt de lijn die de overheid het afgelopen jaar aanhield.

Vanuit de gedragswetenschap valt daar inderdaad iets voor te zeggen. Maar we zijn op het punt gekomen dat we niet meer willen dat mensen bij deze informatie afdwalen. En we manieren moeten vinden om ieders emotie wel te raken, waardoor we het vol blijven houden. Door niet langer te focussen op het WAT we moeten doen, maar op het WAAROM ervan.

Moet de overheid  bijvoorbeeld artsen of nabestaanden laten zien die ons vragen om het vol te houden. Of beter nog. Focussen op het positieve en op wat we straks wel weer kunnen?

Een mooi voorbeeld van het tonen van dat lichtje aan het eind van de coronatunnel, is dit filmpje van poëet en filmer Tomos Roberts die een bedverhaaltje aan zijn broertje en zusje voorleest. Het toont de kracht van een goed verhaal en het bieden van hoop. Het mooie is dat het filmpje zo aansloeg dat Tomos door de kijkers gevraagd werd om van dit verhaal een echt kinderboek te maken.

Een ander ding waar ik naar snak is luchtigheid en humor. Alle overheidspotjes voelen als een groot poldermodel. Er is waarschijnlijk heel goed over nagedacht hoe vanuit alle theorieën te overtuigen.

Maar het is vooral heel erg serieus en veilig en trekt niet mijn aandacht of hart. Er worden veel verschillende mensen getoond om te laten zien dat we het samen doen en geen enkele groep wordt vergeten. Met veel tekst en uitleg.

Maar het gaat niet alleen om het vertellen van het WAT nodig is, maar ook HOE en door WIE. Een toon en afzender van een spotje dat geen beroep doet op je rede, maar op je gevoel trekt sneller de aandacht.

In het spotje dat nu op tv is om ons te overtuigen van het belang van vaccineren zie je hetzelfde gebeuren. Veel mensen, veel tekst. Vooral gericht op twijfelaars. En dat wordt dan ook nog eens benoemd: ‘we snappen dat je twijfelt’. Het klinkt ook wel logisch om het gevoel te benoemen dat mensen hebben en dat te erkennen, maar het werkt op mij ook als een roze olifant. Ik ga juist nadenken over de mogelijke twijfels.

Gezien onze volksaard, vertel mij niet wat ik moet doen, is dit wellicht een goede eerste stap. Maar mocht de overheid nog een spotje maken over vaccineren, overweeg dan ook eens een andere route. Zoals ze in Groot-Brittannië hebben gedaan. Waar ze met veel zelfspot zanger Elton John en acteur Michael Caine het goede voorbeeld laten geven. Een keer niet, zoals bij ons, het laten zien van alle Nederlanders, maar de afzender twee iconen laten zijn. Of het bij ons ook zou werken? Misschien wel, het ligt er maar net aan wie je vraagt. Als je ziet dat iedereen helemaal blij wordt van de positiviteit en aandacht voor het kleine van André van Duin in Heel holland bakt, dan zijn er vast meer André’s te vinden waar mensen iets van aannemen wanneer zij het op een sympathieke manier brengen.

Met de PR-campagne #IkStroopMijnMouwOp zetten ze per doelgroep die aan de beurt is, ook bekende Nederlanders in om mensen te overtuigen zich te laten vaccineren. En deze mensen zoals nu de oudere groep waaronder Bennie Jolink en Erica Terpstra verschijnen vervolgens weer in de praatprogramma’s om hun redenen te vertellen. Qua PR slim. Het was nog krachtiger geweest om er nog een filmpje zoals de Britten van te maken in plaats van de postergenerator. Hiermee kun je een campagneposter van jezelf met een eigen foto en naam laten maken om te delen via je eigen socials. Iets wat ik de ouderen niet zo snel zie doen. En de jongere doelgroepen die later aan de beurt zijn ook niet.

Ik vrees dat het wishfull thinking is om van de overheid te verlangen om hun campagnes eens anders aan te pakken. Al hun acties liggen in coronatijd onder een vergrootglas en op veilig spelen daar kun je je geen buil aan vallen. Hoewel ze in het verleden hebben laten zien dit zeker succesvol te kunnen. Getuige de campagne rondom het blauwe Brexit monster om Nederlandse ondernemers aan te sporen goed voorbereid te zijn op de Brexit. Maar ook de ‘knalplanga’s’ van rapper Donny om jongeren aan de vuurwerkbrillen te krijgen.

Dus overheid, kleur ook eens buiten de lijntjes met de coronacampagnes. Er wordt zoveel tijd en aandacht gestopt in de speeches tijdens de persconferentie en in de telkens wijzigende routekaarten en dashboards. En dat is terecht, maar vergeet de massamediale weg online en via tv niet om de impact te versnellen. En als de overheid het niet doet, moeten bedrijven en organisaties deze kans maar grijpen. Er zijn zoveel groepen die zich willen laten horen, van horeca, werkgevers, ouders, leerkrachten, artsen, ouderen tot jongeren. Heb een goed verhaal, kom met oplossingen, raak ons in ons hart en giet het in een campagne! Zo krijgen we corona samen wél onder controle.