Voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal lanceert vandaag de vernieuwde Keurmerkenwijzer, die bedoeld is om consumenten bewuster te maken dat niet ieder plaatje een betrouwbaar keurmerk is. Uit onderzoek in opdracht van Milieu Centraal en SMK (Stichting Milieukeur), uitgevoerd door Motivaction, blijkt namelijk dat een derde van de consumenten betrouwbare en onafhankelijke duurzaamheidskeurmerken niet kan onderscheiden van neplogo’s of valse claims. Ook wil ruim vier van de tien consumenten een verbod op misleidende logo’s of nepkeurmerken.
De vernieuwde Keurmerkenwijzer biedt volgens Milieu Centraal meer duidelijkheid over wat keurmerken en andere logo’s inhouden. ‘Daarnaast kunnen consumenten kijken welke keurmerken aansluiten bij hun individuele waarden door te filteren op milieu, dierenwelzijn en arbeidsomstandigheden.’ Om de aandacht op de vernieuwde Keurmerkenwijzer te vestigen, werd ook een campagne (bureau: Roorda, credits onderaan), ontwikkeld. Dit is de commercial:
Suggestie van diervriendelijkheid
Maar wat verstaat Milieu Centraal dan onder neplogo’s of valse claims? Milieu Centraal heeft een eigen expert keurmerken, Paulien van der Geest, en zij legt het uit. ‘Er zijn talloze logo's die de indruk wekken dat een product is gecertificeerd terwijl dat niet zo is. Consumenten denken hierdoor een product met keurmerk te kopen, maar worden eigenlijk misleid. Op de verpakking worden bijvoorbeeld logo’s met een “groene” uitstraling of afbeeldingen van blije dieren gezet, om milieu- of diervriendelijkheid te suggereren, terwijl het product geen onafhankelijk gecontroleerde keurmerken heeft die deze claims ondersteunen. De Autoriteit Consument en Markt (ACM) treedt hiertegen op en deelt stevige boetes uit als er sprake is van greenwashing. Ook vanuit Brussel komen nieuwe regels tegen greenwashing.’
Dolphin safe?
Een paar voorbeelden? Milieu Centraal noemt bijvoorbeeld het ‘keurmerk’ Cocoa Life, gevoerd door Mondelez-merken zoals Milka, Côte d’Or en Toblerone. ‘Als consument moet je maar geloven wat ze zeggen, want er is geen eisenpakket.’ Ook is Milieu Centraal niet onder de indruk van het ‘keurmerk’ Cocao Horizons. ‘We zijn niet onder de indruk van de betrouwbaarheid van de controle. Ook is het niet ambitieus met betrekking tot milieu, mens en werk.’ Dan is er bijvoorbeeld nog ‘Dolphin safe’ dat op blikjes tonijn prijkt. De instantie daarachter controleert zichzelf, terwijl Milieu Centraal het voor de betrouwbaarheid van een beeldmerk belangrijk vindt dat een onafhankelijke organisatie jaarlijks controleert of aan de eisen wordt voldaan. Tot slot nog één voorbeeld (er zijn er veel meer), het ‘keurmerk’ Fairglobe dat gevoerd wordt door Lidl. Lidl voert dat logo voor Fairtrade chocolade, maar Milieu Centraal ziet liever gewoon het originele Fairtrade keurmerklogo op de reep. ‘Dat is voor consumenten een stuk minder verwarrend.’
Een campagne, heeft dat zin?
Het eerder genoemde onderzoek illustreert volgens Milieu Centraal hoe eenvoudig het is om mensen met een willekeurig 'groen' logo de indruk te geven dat ze een product met een erkend keurmerk aanschaffen. Maar kan je hier met een campagne wel verandering in brengen? Resultaten uit het onderzoek geven hoop, want 7 op de 10 mensen hebben - als zij daarnaar gevraagd worden - interesse in meer informatie over duurzaamheidskeurmerken. ‘Bijvoorbeeld over de betrouwbaarheid en of het keurmerk onafhankelijk getoetst wordt. Een kleine helft is bereid om vaker op duurzaamheidskeurmerken te letten bij de aankoop van non-food producten. 4 op de 10 zijn bereid (iets) meer te betalen voor een non-food product met een keurmerk waarvan men weet dat dit beter is voor het milieu.’
Druk op knop
Wat daar in de praktijk van terecht komt is afwachten, want intenties zijn nog altijd niet hetzelfde als daadwerkelijk gedrag. De vernieuwde Keurmerkenwijzer geeft de consument die behoefte heeft aan meer duidelijkheid, vooral op het gebied van betrouwbaarheid en onafhankelijke controle, in ieder geval wel een bruikbare tool in handen. ‘We willen dat consumenten die in de winkel twijfelen over een keurmerk, gemakkelijk via hun telefoon de Keurmerkenwijzer erbij kunnen pakken en zichzelf snel van informatie kunnen voorzien. Daarnaast kan er nu gefilterd worden op verschillende duurzaamheidsaspecten. Vindt iemand dierenwelzijn het belangrijkste, dan staan met een druk op de knop de keurmerken bovenaan die het meest ambitieus zijn op het gebied van dierenwelzijn. Hetzelfde geldt voor milieu of arbeidsomstandigheden.’
