Het was op 12 maart, de dag dat Brabant sportwedstrijden voor dat weekeinde verbood. De 26-jarige Machiel Ouwerkerk dook in het NOS Journaal op achter verslaggever Joris van Poppel en hield een bord in beeld met de tekst: ‘Waar is de gebarentolk voor doven in tijden van crisis?’ Zijn protestactie bleef niet onopgemerkt, er volgde een debat en de gebarentolken kwamen er. Irma Sluis kreeg een vaste plek naast Mark Rutte tijdens de persconferenties en werd razend populair. Inmiddels heeft de Tweede Kamer het besluit genomen dat tijdens er crises altijd gebarentolken worden ingezet. Protesten als die van Ouwerkerk en nu voor Black Lives Matter zijn niet te los zien van elkaar en staan niet los van de coronacrisis, zegt Mireille Ollivieira. De wereld zal niet veranderen door corona, is haar stelling, die ís al veranderd.
‘We zijn van een ratrace ineens in een situatie terechtgekomen waarin alles is stilgezet. Mensen zijn gaan nadenken: wat wil ik nu zeggen? Nu we een fase verder zijn, komen de geluiden naar boven. Het debat is meerstemmig, over onze voeding, over de versterking van ons systeem, over gelijk behandeld willen worden, over de ratrace. Je ziet dat al terug in de keuzes die sommige mensen maken om de stad uit te trekken, om uit de tredmolen te stappen. Of neem de zorg voor elkaar. Dat deden we al voor familie, maar zijn dat ook gaan doen voor wildvreemde mensen. Dat gaat niet weg. Mensen willen anders leven en met elkaar omgaan.’
Common ground
Ollivieira ziet deze periode als een kantelpunt. Vanaf haar elfde jaar agendeert ze al het topic van racisme en in al die tijd veranderde er niets wezenlijks. Na ‘corona’ en de dood van George Floyd is de golf niet te stoppen. ‘Ik geloof echt dat niemand losstaat van een ander en dat de verbondenheid mondiaal tot verandering leidt. Natuurlijk zie je dat er bij dit soort processen een groep voortrekkers is en een groep die nooit mee zal willen. Maar tussen de uitersten zit een grote groep in het midden die het gesprek wil aangaan. Ik denk dat we de dialoog nodig hebben. Ik wil ook weten wat de drijfveren zijn van mensen om niet mee willen, die zich bedreigd voelen en anders denken. Misschien hebben ze een slechte ervaring gehad in hun leven. Je zult zien dat er dan ergens een common ground blijkt te bestaan. Van daaruit kun je verder.’
Mireille Ollivieira haalt het verhaal aan van Daryl Davis, de Amerikaanse R&B- en bluesmuzikant, activist en schrijver, die als kind bekogeld werd door witte kinderen vanwege zijn huidskleur. Als volwassen man ging hij op zoek naar de reden dat er zoveel rassenhaat is in de VS en besloot een interview aan te vragen met Roger Kelly, de voorman van de Ku Klux Klan in Maryland. Davis verzweeg daarbij hij zwart is. Na een zeer gespannen begin van de bijeenkomst, raakten de twee in gesprek en werden later goede vrienden. Het leidde ertoe dat Kelly uiteindelijk de Klan verliet. Daarbij gaf hij zijn witte gewaad aan Davis.
Ollivieira: ‘Davis zei later: ‘Onbekendheid leidt tot angst’. Ik vind dat een mooi statement, want angst leidt tot haat en haat weer tot vernietiging. Die cyclus kun je verbreken door met elkaar in gesprek te gaan.’
Moreel leiderschap
Om cycli te doorbreken zijn morele leiders als Davis nodig, stelt Ollivieira. Juist in dit tijdsgewricht en op alle niveaus; of iemand nu een merk leidt, de postkamer van een bedrijf, het gezin of een onderneming. ‘We hebben leiderschap met een hart voor de zaak nodig. Leiders die in gesprek gaan met hun medewerkers, oog hebben voor de menselijke behoeften en voor een gelijkwaardige behandeling. Het gaat om de vraag: wat heb jij nodig om zo goed mogelijk je werk te kunnen doen?’
Dat vraagt meer van merken dan ze nu vaak laten zien. Ollivieira: ‘Ze moeten bezig met de vraag: hoe gedragen we ons daadwerkelijk? Adidas toonde zich solidair met Nike’s statement. Ze sponsoren ook gekleurde spelers, maar vieren aan het eind van het jaar wel Sinterklaas met zwarte pieten. Het is onvoldoende dat merken een mooie tekst over hun purpose op de website zetten. Ze moeten de stappen gaan zetten. Dat gaat ook gebeuren, merken staan niet los van wat er in de maatschappij is veranderd.’
Ollivieira pleit wel voor realisme daarbij. Een organisatie met vooral dezelfde soort mensen, zal niet ineens omgaan. Deze moet zich afvragen: hoeveel diversiteit kunnen we nu aan? ‘Je moet het jezelf toestaan om fouten te maken, die zijn helemaal niet erg. Het is enerzijds een geleidelijk proces; veranderen van gedrag kost nu eenmaal zo’n tienduizend uur. Aan de andere kant: diamanten ontstaan onder druk. Als ik zie hoeveel innovatie en kracht er uit de coronacrisis is voortgekomen om te veranderen, dan kan het op onderdelen heel snel gaan. Het is de combinatie van faseren en kansen grijpen.’
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!