[Column door Hans Laroes] Stel dat ik niet, zoals nu, een keurig oppassend burger zou zijn, maar een kruimelduif. Of iets veel ergers: een criminele stofzuiger.
Stel dat ik gepakt zou worden. Dan zou ik een advocaat willen die er alles aan zou doen om me vrij te krijgen. Of in ieder geval mijn straf zo laag mogelijk.
Stel dat ik een winkelier zou zijn die is overvallen. Stel dat ik mijn overvaller met een honkbalknuppel zou hebben bewerkt. Of erger nog, dat ik z’n lichtje zou hebben gedoofd. Dan zou ik er alles aan doen om een advocaat te krijgen die weet wat noodweer is en me voor vervolging zou behoeden.
We kennen ze, die advocaten. Jan-Hein Kuipers, Benedicte Ficq, Peter Plasman, Gerard Spong, Richard Korver. Moszkowicz is ons helaas ontvallen; die adviseert alleen nog maar. Stuk voor stuk beschaafde mensen. Ze zeggen netjes ‘confrère’ voordat ze elkaar te lijf gaan. Ik zou ze zo inhuren, als ik ze nodig had.
Toch heb ik last van ongemak. Deurnes ongemak. Ze vertegenwoordigen de uit noodweer schietende juweliers. Ze vertegenwoordigen de familie van de omgekomen overvallers.
Ze voeren een fascinerend gevecht. Tegen elkaar. Tegen, of voor, de hoofdofficier van justitie, die vrij stellig suggereerde dat hij niet tot vervolging van de noodweerders zou overgaan.
Er lekt een eerdere veroordeling, naar het ene medium. Illegaal wapenbezit, naar het andere. Met een derde medium wordt een reconstructie gemaakt: ‘Het was hel’.
En ondertussen worden ad hoc-achterbannen gecreëerd en geëlektrificeerd: Team Deurne versus Wijk Eindhoven-Gestel.
Ze bombarderen de samenleving, en ook de krantenlezende en tv-kijkende rechters, met hun per definitie eenzijdige vertaling van de werkelijkheid. Het beeld schuift voor de gebeurtenis.
Het is niet nieuw. Natuurlijk niet. Soms lekken hele dossiers naar kranten. Talkshows ontvangen dankbaar stellig gebekte advocaten. Er is ook nooit een moment waarop plots alles veranderde; er is altijd een glijdende schaal.
Het is wennen, op z’n minst. Het is zo hard, zo zonder twijfel, zo luid. Het creëert tegenover elkaar staande supportersgroepen, met het gedrag dat bij supportersgroepen hoort.
Vroeger was er de daad. De zitting. Het oordeel. Nu zijn zitting en oordeel nog slechts schakels in een lange ketting van gebeurtenissen. De rechter, die ijzeren-heinig zijn werk moet doen, staat op achterstand omdat het oordeel al veel eerder is geveld, in talkshows, kranten, discussies en op straat.
Misschien is het onontkoombaar want van deze tijd: zien we hier de twitterende samenleving en haar korte lontje, samen met haar bespelers, in optima forma. Maar toch voel ik dat ongemak. Dat de advocaat niet langer alleen maar advocaat is, maar vooral spin-vocaat is geworden.
Deze column van Hans Laroes is ook verschenen in Communicatie mei 2014.
