Onlangs kwam weer een verhaal boven water dat illustreerde wat voor gevaarlijk en ronduit kwaadaardig bedrijf Facebook is. Facebook bleek tieners een gratis VPN-app aan te bieden, zodat ze hun data op hun telefoon konden beschermen.
Wat ze er niet bij vertelden was dat deze app, zelfs als hij uit stond, alle data uit de telefoon zoog en naar Facebook stuurde. Een boevenstreek waarvan zelfs Russische hackers wellicht dachten: wow, dat is next level.
Het bizarre is: van dit soort Stasi-praktijken kijken we niet eens meer op. De omzet en de winst van Facebook stijgen nog steeds spectaculair. We horen en lezen het allemaal wel, maar de dopamine-shots van de Facebook-ervaring, is oneindig veel krachtiger dan het besef dat we gemonitord, geprofileerd, gemanipuleerd en uiteindelijk genaaid worden.
We weten dat Airbnb een kankergezwel is omdat het in grote steden leidt tot huizenspeculatie en horden toeristen in buurten die daar niet op berekend zijn. En toch blijven we massaal kamers boeken via Airbnb. We weten dat Uber zijn chauffeurs uitbuit en tegen elkaar uitspeelt.
Het bedrijf wil met zijn agressieve marketing en spectaculaire oorlogskas de concurrentie uitschakelen en vervolgens alle chauffeurs vervangen door zelfrijdende auto’s. We weten het, maar damn, wat is het toch handig om een Ubertje op te roepen.
Amazon buit zijn warehousemedewerkers uit als slaven en heeft zijn investeerders ervan overtuigd dat ze gigantisch rijk worden wanneer Amazon alle markten veroverd heeft. En intussen blijven we massaal daar bestellen, want het is toch zo goedkoop en makkelijk. En ze hebben nu ook nog eens die leuke Echo die alles afluistert wat er in huis wordt besproken!
Disruptief
Wat al deze technologiebedrijven als geen ander snappen, is dat het goede gevoel dat je mensen kunt geven hen niet alleen verblindt, maar zelfs ronduit onverschillig maakt tegenover elk feit dat je slechte intenties blootlegt.
Vergelijk het met een Trump-fan. Als je eenmaal besloten hebt dat je helemaal meegesleept wil worden door de Trump-experience, dan maakt het niet meer uit dat de man de overheidskraan dicht draait, je gezondheidszorg afpakt, of er minnaressen op nahoudt. Je zegt gewoon: ‘Het is allemaal de schuld van de Democraten’, of ‘het is een heksenjacht’.
Wat mij fascineert is dat merken die wij digitale merken noemen eigenlijk ontzettend analoog werken. Ze hebben een directe verbinding met de diepste fysieke lagen van onze hersenen.
Ze creëren ervaringen die ons zo’n goed gevoel geven, dat we hen met plezier toelaten om ons te bespioneren en te manipuleren, onze lokale economieën te verwoesten en onze huizen onbetaalbaar te maken.
Onze ratio hoort het allemaal wel, maar heeft geen verweer tegen al die zorgvuldig ontworpen heerlijke ervaringen. Het ontwerpen van emoties en ervaringen, dat is wat hen zo disruptief maakt.
En we staren ons blind op de technologie die erachter zit.
