Wat zijn de mogelijkheden en beperkingen van Virtual Reality?

Op het programma van de eerste inspiratiesessie van het Talent Development Program van de Hilversum Media Campus, maandag 11 april, stond een bijdrage van creative producer Tarik Traidia van NewBeTV en 360 pionier en cameraman Paul Lensink van 360films. In twee uur tijd gingen de mannen in op de mogelijkheden en beperkingen van Virtual Reality.

In vogelvlucht liet Traidia zien welke soorten gear en apps er inmiddels zijn. VR krijgt ondersteuning in steeds meer browsers en social media platforms, met spraakmakende experiences en games als gevolg.

Zoals een door Traida gemaakte video (hieronder) met komiek Neil Robinson die de kijker meeneemt op een ritje met een bakfiets door Amsterdam, terwijl hij ondertussen aan EU-commissarissen (die in de stad zijn vanwege het Nederlands voorzitterschap van de EU) vertelt hoe wij Nederlanders in elkaar zitten.

Lensink vulde aan met enkele andere voorbeelden. Zoals een commercial van Bagels en Beans, die de kijker meeneemt in een virtuele wereld waarin je op zoek moet naar koffiebonen, en een horrorfilm die hij nu aan het produceren is.

Cinematic of Computer Simulated Approach
VR is onder te verdelen in twee varianten: cinematic en computer simulated. Bij de laatste gaat het om VR die gecreëerd is door middel van computer gegenereerde beelden. Het mooie hieraan is dat de gebruiker vrij kan bewegen door de virtuele wereld, wat het geheel dynamisch maakt. Een voorbeeld is VOiD: een soort escaperoom 2.0 met veel interactie en VR. Dit soort virtuele werelden worden vooral gebruikt in gaming, educatie, training en therapie. Voordelen zijn eindeloze mogelijkheden en een enorme interactiviteit. Nadelen zijn de hoge kosten en de benodigde hoeveelheid techniek.

Cinematic VR is real life gefilmd vanuit een vaste camerapositie. Die camera kan bewegen, maar als gebruiker kun je alleen vanuit het camerastandpunt kijken. Dat maakt het meer statisch dan computer simulated VR. Er wordt op dit moment veel geëxperimenteerd met deze vorm van VR, bijvoorbeeld in cinema, live registratie en videoclips. Er zijn echter nog veel barrières waar men tegenaan loopt. Waar blijft je bijvoorbeeld de regisseur als de kijker alles om zich heen kan zien? Ook moet er een nieuwe beeldtaal worden ontwikkeld, omdat de cameraman niet kan inzoomen en langzaam moet bewegen.

Voordelen zijn een hoge visuele kwaliteit en ruime beschikbaarheid via apps en social media. Nadelen zijn de complexiteit van het filmen, de kosten van postproductie en het geringe aandeel interactie (doordat gebruiker niet vrij kan bewegen). Het gouden ei van het vertellen van een verhaal in VR is nog niet gevonden, 2D filmen is makkelijker en soms ook meer geschikt.

Virtual Reality als verhaal, experience of brenger van nieuws
Maar wanneer gebruik je dan wel VR? Vooral als het gaat om de belevenis, geeft Tarik aan. Bij het ervaren van VR worden andere zintuigen afgesloten, waardoor je helemaal opgaat in de ervaring. Emoties komen sterker over als een persoon naast je staat. Ook geeft het mensen die bedlegerig zijn een mogelijkheid om bijvoorbeeld voetbalwedstrijd.

VR maakt ook (nieuws) verhalen transparanter. Waar je als mediamakers met video gewoonlijk slechts een kant kunt laten zien, biedt VR de ruimte om alle kanten te laten zien. Zo kun je echt zien of een manifestatie impact heeft. VR-journalistiek zou daarom wel eens transparanter kunnen zijn dan videojournalistiek.

Het vraagt echter ook een nieuw soort vertrouwen in het gedrag van de kijker. Die moet immers wel de goede kant opkijken in een VR-film. Aan de andere kant kun je een VR-film ook gerust meer keren bekijken, omdat je dan weer heel andere dingen ziet. Kijkers zullen ook moeten wennen dat VR een actievere kijkhouding vraagt.

Weinig VR-producties duren langer dan 7 minuten, omdat het toch best een intensieve kijkervaring is. Maar naarmate de technieken de brillen beter worden, zal het kijken naar VR natuurlijker worden, voorspelt Tarik.

Virtual Reality: bijna volwassen
VR staat nog in de kinderschoenen, concludeerde Traidia. Er gebeurt veel, zeker op het gebied van computer simulated VR. Maar er is nog veel te verbeteren. 

Het Talent Development Program is een initiatief van Hilversum Media Campus om allround media makers op te leiden. In april wordt er een pilot programma georganiseerd dat in het teken staat van Virtual Reality. De sessie met Tarik Traidia en Paul Lensink was de kick-off inspiratie sessie.