Ze is bloedmooi, buitengewoon gedreven en behoorlijk intelligent. Toch is Eva Jinek weinig geliefd. In de media wordt ze ijskoningin genoemd of ijsprinses of ijskonijn. Veelzeggende bijnamen die een glashelder profiel onthullen: dat van iemand die wel sterk maar niet sympathiek is. We denken dat ze veel voor elkaar krijgt maar weten niet zeker of we haar kunnen vertrouwen. Hoe komt het toch dat we haar uitstraling zo eenduidig interpreteren? Wat doet ze waardoor ze op deze manier gelezen wordt?
Niet te benaderen
De termen ‘ijskoningin’ en ‘ijsprinses’ wijzen op een hooghartige, niet te benaderen vrouw. En dan niet een doorsnee type vrouw, maar een móóie vrouw. Vrouwen die niet te benaderen zijn én niet mooi, worden namelijk een ‘bitch’ genoemd. Dus de eerstvolgende keer dat je als vrouw de term ijskoningin naar je hoofd geslingerd krijgt, weet je dat er in ieder geval een compliment over je uiterlijk gemaakt wordt. Maar de term ijskonijn wordt ook wel gebruikt voor mannen. Jeroen Dijsselbloem bijvoorbeeld wordt in zijn rol als voorzitter van de Eurogroep regelmatig zo genoemd.
Filmhondje
De gemene deler in dit alles is het ‘onbenaderbare’. Iets dat we allemaal wel eens over iemand roepen, maar wat betekent het eigenlijk? Prettige, ontspannen communicatie herken je aan het feit dat je aandacht hoofdzakelijk bij de ander is. Je bent niet zo met jezelf bezig, maar concentreert je op wat de ander zegt en wat dat met je doet. Als dit alles goed verloopt, komt er een proces op gang dat we ‘identificatie’ noemen. Je wordt enthousiast als de ander enthousiast wordt, je voelt verdriet als de ander verdrietig is. Vergelijk het met het kijken naar een film; als het hondje van het zielige jongetje doodgaat prikken de tranen in onze ogen, terwijl we dondersgoed weten dat het maar een filmhondje is. We identificeren ons met het jongetje en voelen wat hij voelt, een onwillekeurig proces.
Niet transparant
Maar wat gebeurt er als we iemand onbenaderbaar vinden? In het geval van Eva Jinek zien we haar pittige, soms emotionele gesprekken voeren. Toch gebeurt er opvallend weinig in haar gezicht. Je ziet weinig expressie zoals opgetrokken wenkbrauwen, fronsen, lachen of überhaupt beweging in haar gezicht. Het effect hiervan is dat we moeten raden wat er bij haar van binnen leeft terwijl ze met haar gasten praat. Ze is wat we noemen niet transparant. We kunnen haar gevoelens en intenties niet goed aflezen aan haar expressie.
Catherine Keyl
Hierdoor wekt ze de indruk dat het haar niet zo raakt. Emoties? Maakt mij niet uit. Heftig? Bij mij gebeurt er niks. Als mensen zich zo weinig laten besmetten door hun omgeving, denken we dat ze een enorme controle over hun emoties hebben (knap!) of dat ze het geen reet interesseert (onaardig!). Het lastige aan een niet transparant iemand is dat we het gewoonweg niet weten. We kunnen niet inschatten wat er daarbinnen bij die ander allemaal gebeurt. En als we het niet kunnen inschatten, weten we niet of we wel veilig zijn. Terwijl dat het eerste is waar we naar kijken: of we veilig bij de ander zijn. Precies dat is de reden waarom Catherine Keyl in een interview zegt dat ze ‘nog een beetje warmte’ bij Jinek mist.
Rijk en warm
En dat terwijl er onder haar relatief neutrale gezicht best een rijk en warm gevoelsleven schuil kan gaan. Wie weet. Maar zolang we het niet weten, schatten we het voor de zekerheid maar voorzichtig in, zodat we er ons geen buil aan vallen. Niet per se handig voor een talkshow host die levendige gesprekken wil voeren. En wellicht wel voor de voorzitter van de Eurogroep die onwillige ministers op hun knieën wil dwingen.
Seksisme
Maar wacht even, is dit geen seksisme dan? Zo’n Sven Kockelmann dan? Die is toch ook niet warm? Waarom komt hij er wel mee weg en Eva Jinek niet? Hebben we soms iets tegen mooie sterke vrouwen op tv? Ja dat hebben we. Wetenschappelijk onderzoek laat overtuigend zien dat we niet zo happig zijn op competente vrouwen. Die vinden we per definitie minder aardig. Maar ik denk toch dat er hier iets anders speelt dan stereotypes over sterke vrouwen.
Harde stijl
Inderdaad: Sven Kockelmann heeft een confronterende, harde interviewstijl. Maar zijn hoofd beweegt, z’n wenkbrauwen gaan op en neer en hij toont expressie. We kunnen ’m adequaat inschatten: hij wil zijn gesprekspartner roosteren. En daardoor kan zijn gesprekspartner zich tot hem verhouden. Dat betekent dat wie zich door hem laat interviewen, weet wat de deal is; Sven is niet warm en dat zien we. We kunnen boos op hem worden of geïrriteerd raken, maar duidelijk is het wel.
Vrouwelijke Sven Kockelmann
Jinek is… ja wat is Jinek. We weten het niet. Wisten we het maar. En hoe leuk zou het dan zijn om een vrouwelijke Sven Kockelmann op tv te hebben. Een mooie, intelligente, transparant onaardige vrouw. Heel Nederland zou over haar heen vallen, maak je geen illusies. Maar hoe leuk zou het zijn.
FOTO: ANP
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!