Tekst: Menno van der Steen
‘Toeval is logisch’, is een typische ‘Cruijffiaanse’ uitdrukking. Met deze uitdrukking wordt bedoeld dat in een voetbalwedstrijd weinig van het toeval afhankelijk hoeft te zijn. Dit zou kunnen betekenen dat de uitslag van een voetbalwedstrijd van te voren voorspeld kan worden door statistische modellen. Christiaan Evers en Simon Teggelaar, econometristen bij Marketing Sciences van UM, proberen de kans op winst voor alle deelnemende landen aan het komend WK wetenschappelijk en wiskundig te schatten.
Bookmakers gokken maar winnen altijd
In de kansspelmarkt hangt er ook veel vanaf of een ploeg wel of niet wint… De voorspellingen van de bookmakers zijn echter gebaseerd op het aantal mensen dat denkt of een team gaat winnen. Dat is niet betrouwbaar. Stel nu dat we op wetenschappelijke basis willen berekenen wat de kans is om te winnen op een WK. Kan dit eigenlijk wel? Of is het inderdaad een random uitkomst, waar geen wetmatigheden bestaan? ‘De bal is rond’, zei Johan Cruijff immers? Of kunnen we toch een betrouwbare schatting maken, als we maar genoeg data uit het verleden verzamelen?
Resultaten uit het verleden...
Hoe maken we een voorspelling?
We gebruiken zoveel mogelijk data uit het verleden. Voor dit artikel is data van 20 wereldkampioenschappen verzameld, bewerkt en geanalyseerd. Per land nemen wij 30 teameigenschappen mee. Enkele voorbeelden:
1. Gemiddelde leeftijd
2. Leeftijd coach
3. Aantal goals voor/tegen in de kwalificaties
4. Aantal punten in de kwalificaties
5. Aantal goals voor/tegen in voorgaande WK’s
6. Aantal punten in voorgaande WK’s
7. Verschil tussen de temperatuur op het WK en de temperatuur in het thuisland
8. Resultaten voorgaande WK’s
9. Sterkte nationale competitie, door te kijken naar internationale prijzen van clubs
10. Of het WK gespeeld worden op het eigen continent
11. Thuisspelend land
Dit is het model en dit is de voorspelling
Door het combineren van alle beschikbare data is het mogelijk een econometrisch model op te stellen. Met behulp van een dergelijk model is de impact bepaald van de teameigenschappen. Met andere woorden: hoeveel dragen de verschillende teameigenschappen bij aan de kracht van een team? Met het model kunnen wij nu een voorspelling maken van het meest waarschijnlijke verloop van het WK. En dus ook hoe ver Nederland het gaat schoppen. Simon Teggelaar: “Voor het WK van 2014 zijn alle teameigenschappen bekend en met behulp van het model is bepaald hoe belangrijk deze eigenschappen zijn. Hierdoor kunnen we de kans bepalen dat het ene land van het andere land wint. Met deze informatie is de kans bepaald dat een land zich plaatst voor de 2e ronde, kwartfinale, halve finale, WK finale en wie uiteindelijk het WK wint. Vervolgens is de meest waarschijnlijke uitkomst van het WK bepaald, rekening houdend met het schema”.
VOORSPELLING MEDIABRANDS MARKETING SCIENCES 2014:
Waar eindigt Nederland?
Nederland zal zich naar alle waarschijnlijkheid plaatsen voor de achtste finale (68,8%) maar daarna lijkt het wel afgelopen… De kans dat Nederland in de kwartfinale komt is daarna maar 17,9% (zie tabel). Brazilië is de meest waarschijnlijke winnaar van dit WK, gevolgd door Duitsland. Doordat zij nadelig hebben geloot is het echter waarschijnlijker dat Argentinië de finale haalt (zie schema). Teggelaar: “Zogenaamde ‘extremen’ maken voetbal moeilijker voorspelbaar. Denk aan een geknapte hamstring van Robben, een rode kaart voor Messi of een onterecht toegekende penalty. Zo’n omstandigheid is al snel beslissend omdat er ook erg weinig gescoord wordt met voetbal. Een sport waar meer gescoord wordt zoals basketbal is veel beter te voorspellen en minder afhankelijk van het lot."
Blind op econometrie?
Gaat nu iedereen binnen UM blind op deze voorspelling? Binnen UM wordt de WK bedrijfspool hierdoor echt niet minder spannend… We hebben altijd genoeg eigenwijze kenners die het vaak goed hebben, ook zonder econometrisch model. Zij krijgen dit jaar alleen wel serieuzere concurrentie van de minder succesvolle WK-pool deelnemers.
Over het model
- Het model houdt geen rekening met het menselijk oordeel, het is puur statistisch. Hoewel veel kenners België een goede kans geven om ver te komen, spreken de cijfers België tegen (jong elftal, matige kwalificatiereeks, groot temperatuurverschil, slechte resultaten voorgaande WK’s…).
- Het model houdt er rekening mee dat de impact van temperatuurverschil, thuis en op het eigen continent spelen afgezwakt is. In 1930 was het bijvoorbeeld een enorme reis om naar Uruguay te gaan, nu is dat heel anders.
- Het model houdt er rekening mee dat een sterker team kan verliezen van een zwakker team. Hiervoor is de extreme waarde type 1 verdeling aangenomen.
- Om de kansen te bepalen zijn 100.000 simulaties gedaan.
KANSEN TABEL WK 2014
De kans per ronde per team in een tabel samengevat.
Een greep uit de resultaten die uit het model naar voren komen:
- Landen die thuis of op hun eigen continent spelen hebben aanzienlijk meer kans om ver te komen dan landen van andere continenten.
- Landen waar de temperatuur lager ligt dan tijdens het WK hebben minder kans wedstrijden te winnen.
- Veel scoren in de kwalificatie is belangrijker dan weinig goals tegen krijgen. Beide hebben uiteraard een positieve impact op de kans dat een land ver komt.
- Leeftijd is erg belangrijk, we zien dat de winnaar van de halve finale gemiddeld 1 jaar ouder is dan verliezers. De nummer drie heeft vaker een jonger elftal dan de nummer 4. Blijkbaar is een jong team veerkrachtiger en gemotiveerder om de troostprijs in de wacht te slepen.
Econometrie en UM
Daan van Kuijeren, strategy director bij UM, over het gebruik van econometrische modellen: ‘Om de investeringen van onze klanten te optimaliseren, ontwikkelen wij econometrische modellen waarmee wij de KPI’s van onze klanten verklaren. Alles wat van invloed is op de omzet van een klant, wordt daarin meegenomen. Niet alleen over (paid/owned/earned) media- en communicatiestrategie, maar over de volledige marketingmix: prijsstelling, distributie, strategie van concurrenten, product portfolio, enzovoort. Met grote waarschijnlijkheid kunnen daarmee ook voorspellingen over de toekomst gedaan worden. Het leek ons leuk om onze kennis eens los te laten op een ander vraagstuk.’
