Sinaasappellation?

Zou zoiets ook met sinaasappels mogelijk zijn?

Ze komen oorspronkelijk uit China, vandaar die verbastering van China Appels. De meeste persvarianten worden nu in Brazilië geproduceerd, en dat geldt ook voor het concentraat dat hier weer met water vermengd wordt tot sap of sinaasdrankjes. Maar Spanje, waar de eerste plantages 800 jaar geleden aangelegd zijn, blijft een belangrijk productieland, zeker voor handsinaasappels. Meer dan de helft (60%) van de Spaanse citrusproductie komt uit de regio rond Valencia: anno 2010 goed voor een opbrengst van vier miljoen ton.

Vier miljard kilo citrusvruchten! Azie en Zuid-Amerika zijn sterk in opkomst als productiegebieden voor landbouwproducten, maar Europa is blijkbaar nog niet uitgeteld. Al heeft de export vanuit goedkope productielanden wel invloed op de prijs die in Europa betaald wordt. De citrusboeren in Spanje vangen slechts twintig procent van de uiteindelijke winkelprijs van handsinaasappelen. Een groot deel van de oogst wordt bovendien ter plekke verwerkt, want Valencia heeft talloze fabrieken waar sap geconcentreerd wordt, de schil verwerkt en essentiële oliën gedistilleerd.

Orangina-Schweppes* heeft een grote sapcentrigue in de regio, waar de siroop voor verschillende frisdranken gemaakt wordt. Het recept voor Schweppes is al meer dan tweehonderd jaar oud, Orangina werd driekwart eeuw geleden uitgevonden. Het siroop en het concentraat voor beide drankjes wordt bij Citresa gemaakt, een fabriekje dat de afgelopen vijftig jaar verschillende keren van eigenaar is verwisseld, om uiteindelijk alsnog geïntegreerd te worden in het concern. De kennis en bereiding van siroop is core business; zo werkt Coca-Cola ook. Bovendien is aanwezigheid in een oer-productiegebied belangrijk voor de authenticiteit van deze merkproducten. Siroopproductie moet je niet uitbesteden.

Authenticiteit wint aan belang. Een Japanse producent van premix-drinks vond de herkomst van zijn sinaasappelsap zo belangrijk, dat hij perse citrusvruchten uit Valencia in zijn product wilde verwerken, bij voorkeur van een plantage met een historie. De keuze viel op de boomgaard van Naranjas Ribera, die al een eeuw of twee bestaat. De Riberianen boerden zo goed dat ze hun sinaasappels tot in Parijs verkochten. Met de opbrengst werd in 1870 een prachtig landhuis gebouwd. Dat huis en de oude plantage dient nu als bezoekerscentrum, maar vanuit de schuur worden nog steeds sinaasappels verhandeld door een achterkleindochter van de originele planter.

Omdat verkoop aan de groothandel niet genoeg opbrengt (de citrusboer krijgt circa twintig procent van de uiteindelijke verkoopprijs) levert de familie zijn sinaasappels nu direct aan de consument, onder andere via de webshop van Naranjas Ribera. Een doos van tien kilo perssinaasappels kost twintig euro, inclusief bezorging in Spanje. De plantage heeft zijn eigen fanpages op Facebook, met meer dan tweehonderd leden.

Is dat nou bijzonder, webverkoop van versgeplukte citrusvruchten? In Australië worden dozen verscheept door Gourmet Oranges Online, voor dertig dollar per stuk. In Noord-Amerika kunnen dozen besteld worden bij oa Florida Fruit Shippers en de Pleasant Valley Ranch. En in Nederland kunnen liefhebbers sinds afgelopen najaar hun fruit bestellen bij Bestelvers, voor circa anderhalve euro per kilo en vijf euro voor bezorging. Voor die prijs levert echter ook Albert Heijn aan huis, dus gespecialiseerde leveranciers zoals Citrusbox hebben het moeilijk.

Tegen de prijzen van lokale bezorgers kan de Spaanse leverancier natuurlijk niet opboksen. Maar misschien is die directe verkoop uiteindelijk helemaal zo belangrijk niet. Wie de ontwikkelingen in koffie, in cacao, in zout en zelfs suiker gevolgd heeft, ziet dat ook voor deze commodities herkomst en heritage een factor van belang wordt. Een eeuwenoude plantage heeft een unique selling point die op den duur extra waarde vertegenwoordigt. De aanvoerketen van sinaasappels en afgeleide producten is nu nog helemaal op bulk ingesteld, maar vroeger of later gaat daar ook authenticiteit een rol spelen. Dan verschijnen er superpremium-sappen op het schap, en wellicht zelfs frisdranken met een appellation d'origine controlee.

Smart money wordt al ingezet op zulke scenario's. De Japanse whiskyproducent Suntory heeft zich de afgelopen jaar ingekocht in Franse wijnhuizen en Schotse whisky-distillateurs. Afgelopen najaar kocht Suntory de Europese activiteiten van Orangina-Schweppes. Citrusfrisdrank van Valenciaanse afkomst, zou daar in het Verre Oosten nog een groeimarkt voor zijn?

* Het bezoek aan Valencia was onderdeel van een persreis op uitnodiging van Orangina-Schweppes.