De alternatieve munt: Euro.

Nog niet heel lang geleden kochten onze voorouders hun spullen rechtstreeks bij de producent. Je had geen keus. Je kocht zíjn eieren, of je had geen eieren. Zo kwamen er later ook de kleine kruidenierswinkels die wél meer verschillende producten had, maar nog geen keus in verschillende merken van hetzelfde product. Marktwerking zorgde ervoor dat er bedrijven kwamen die dachten het beter te kunnen, of anders. Diversiteit werd geboren. Bedrijven ontwikkelden alternatieven en zo ontstond een groter aanbod: het assortiment. Goedkoop, duur, goed, minder goed, met of zonder randje. En ook nog 100 verschillende smaken en geuren. Voor ieder wat wils. En het product dat het niet goed doet, zijn klanten niet goed behandelt, of met een slecht imago, verdwijnt weer. Mensen kiezen dan wel iets anders.

Maar wat klinkt als een logisch proces, wordt minder logisch als je kijkt naar een van de laatste conservatieve bolwerken van de onze tijd: het monetair stelsel met banken als koning. Hier zit de gebruiker nog helemaal aan vast. Zouden er nog zoveel bankrekeninghouders zijn als mensen de vrijheid hebben te kiezen voor een evenzo makkelijk, maar totaal ander alternatief?

Banken
Even kort de situatie van het huidige product 'Bank'. Heb je geld genoeg dan heb je geen probleem met de euro. Maar wist je dat..

• als je schuld hebt, je rente betaalt over die schuld en dat als je dat niet kunt betalen, je moet bijlenen tegen rente om je rente te kunnen betalen?
• zowat al het geld dat in omloop is, geleend is van banken;
• al dit geleende geld met rente moet worden betaald aan de banken;
• iemand die rekent begrijpt, dat als al het geld dat in omloop is, geleend is en er rente over betaald moet worden, er niet genoeg geld is om de rente te betalen zodra de economie stationair draait of krimpt.
• er dus er al jaren steeds geleend moet worden, om de rente op het geleende geld te kunnen betalen;
• dit geen hypothese is, maar een feit waar meer en meer economen over schrijven?

Waarom blijven mensen dan bij deze monopolieten, kernspelers in een systeem dat op termijn onhoudbaar is, en waar mensen uitermate wantrouwig over zijn geworden?
Het is een kwestie van tijd, voordat mensen, naast de keuze in geurtjes, smaakjes en stofjes ook de keuze krijgen in geldsystemen. Intercontinentale transacties? Bitcoin. De buren helpen met dagelijkse klusjes? De Zuiderling of de Makkie. Zakelijke transacties tussen ZZP'ers en MKB'ers? de Dam.

Alternatieve voorbeelden
Alternatieve munten staan niet meer in de kinderschoenen. Er bestaan minstens 25 zeer succesvolle voorbeelden. Nederland loopt slechts enigszins achter. Neem de Sardex op Sardinië waar inmiddels zelfs gemeentebelastingen mee betaald kunnen worden. Neem de Bristol Pound, die door bijna 500 lokale winkels als briefgeld wordt geaccepteerd en die de geldstroom binnen de gemeenschap houdt. De voordelen verschillen per muntsoort maar ze hebben allemaal een gemeenschappelijke deler:

• niet langer de tussenkomst van banken
• peer-to-peer transacties
• transparant en simpel
• geldsystemen 2.0
• geld blijft in een zelf af te bakenen gebied
• steeds weer terugkeer naar de essentie van geld: het aanbieden van een tool om op eerlijke grondslag producten en diensten met elkaar te ruilen.

De communicatie
Zijn er geen beperkingen dan? Jawel. De beeldvorming en beperkte bandwijdte van onze media. In één artikel wordt nog vaak zowel het concept als de risico's van de euro als de onderscheidende identiteit ten opzichte van andere munten gepropt. Terwijl veel mensen al afhaken bij meer dan één boodschap.

De uitdaging van alle parallelle munten samen is het bekend maken van het bestaan ervan, van het profijt dat de samenleving erbij kan hebben én van de mogelijkheden die ze bieden. Zo gaan we naar een samenleving waar iedereen de keuze krijgt te kiezen voor een betalingsysteem dat het beste bij hen past. Daar zal dan de euro – ondertussen zelf een alternatief geworden – naast de andere munten in het schap van de betaalsystemen zijn plek hebben ingenomen.

Cas Bouhof is mede-oprichter en communicatieadviseur van de Rotterdamse Alternatieve ondernemersmunt Dam.