Het was een vreemde gewaarwording, de persconferentie die Fifa-directeur communicatie en public affairs Walter De Gregorio hield na de arrestaties van woensdagochtend. Geflankeerd door vier lege stoelen legde hij uit wat er aan de hand was bij Fifa. Zijn en Fifa’s frame: Goed dat dit gebeurt, dit helpt ons verder in onze strijd tegen dit soort praktijken.
Wat vinden de deskundigen van het optreden van Fifa en De Gregorio? Case-analyses van reputatiedeskundige Paul Stamsnijder van de Reputatiegroep, Paul Kok, strategiedirecteur bij Hill + Knowlton Strategies, Roland Kroes, woordvoerder van Propertize die ook op CommunicatieOnline publiceert over zijn vak, en woordvoerder van TVM, Jaap Stalenburg.
ANALYSE PAUL STAMSNIJDER
Walter di Gregorio zou the Godfather kunnen spelen, zonder make-up: hij brengt de boodschap koelbloedig. Maar helaas, niemand gelooft hem. Ongetwijfeld worden de komende periode meer tegels gelicht bij de Fifa, en deze persconferentie wordt dan ongetwijfeld leerstof voor de communicatiebranche. Wat gaat hier fout?
Gebrek aan zichtbaarheid
Sepp Blatter zelf is buiten beeld. De kapitein van het schip verstopt zich in de kajuit en laat zijn lichtmatroos Di Gregorio het werk opknappen. Zo wordt alleen maar het beeld versterkt dat Blatter zelf verdacht is. Temeer omdat Di Gregorio veel te alleen op een veel te groot, donker podium met naast zich lege stoelen wordt gezet: alsof de andere spelers zijn opgepakt. Een volstrekt verkeerd signaal. Een blunder in de beeldregie dus.
Gebrek aan leiderschap
Di Gregorio stelt dat de Fifa het onderzoek verwelkomt, maar tegelijkertijd stelt hij dat de Fifa het slachtoffer is en dat de reputatie van de bond door het onderzoek wordt geschaad. Een gotspe natuurlijk. Hiermee schuift hij verantwoordelijkheid af. Had liever leiderschap getoond: zorg dat je onderdeel bent van de oplossing, en niet van het probleem. Waarom niet zelf eigen maatregelen genomen? Wat is de diagnose van de wereldvoetbalbond zelf en welke oplossing stelt zij daartegenover? Eerdere eigen acties van de Fifa om corruptie terug te dringen, zoals de net opgerichte Ethics Committee, voelen als “too little, too late”, druppels op een gloeiende plaat en window dressing bovendien. En als je zelf niet optreedt om misstanden recht te zetten, doen anderen het wel voor je.
Gebrek aan geloofwaardigheid
Di Gregorio stelt dat het onderzoek van het Zwitserse gerecht en de FBI goed is voor de organisatie. Maak dat de kat wijs. De FBI, nota bene de bekendste opsporingsorganisatie ter wereld, verzamelt al jaren belastende informatie over officials van de wereldvoetbalbond. Daar kun je niet mee spotten.
Let op: dit wordt een film
Ongetwijfeld komt de komende periode een debat op gang of het WK in Rusland (2018) en 2022 (Quatar) wel kan doorgaan. Let op: dit wordt een film. De Fifa doet het in deze crisis en met deze persconferentie dus uitermate slecht. Het lijkt Murphy’s law: if anything can go wrong, it will go wrong. Het is slecht voor het voetbal, slecht voor de fans, slecht voor de Fifa en slecht voor de reputatie van haar bestuurders. Een wedstrijd met alleen maar verliezers dus.
ANALYSE PAUL KOK
Zoals zovelen verbaasde de keuze voor Qatar (te heet) en voor Rusland (rampzalige beoordeling door de evaluatiecommissie) voor de respectievelijke WK’s ook mij zeer. Daarna volgden allerlei speculaties en in dat verband verbaast niet wat er nu gebeurt. Maar pas bij een vertrek van de zittende voorzitter kan er echt ingegrepen worden. Het feit dat de daadwerkelijke aanpak uit de VS moet komen, toch niet het grootste voetballand, geeft ook te denken. Maar een slimme zet van de VS in termen van moreel leiderschap.
Escalatiemogelijkheid
Dat de directeur communicatie als eerste het woord voert is begrijpelijk. Mede ook gezien de geplande verkiezing van de voorzitter op 29 mei. Er moet ook een escalatiemogelijkheid in de woordvoering in stand blijven.
Doorzichtige boodschap
De boodschap ‘goed dat ons dit is overkomen’ is al te doorzichtig. Elke boodschap zou uit moetengaan van de voetbalsport. En voor de voetbalsport is dit allemaal geen goede zaak. Ik zou meer inzetten op ‘betreuren dat dit een negatieve afstraling op de voetbal sport heeft en er daarom zo snel mogelijk helderheid moet komen’. Verder is het afwachten wat de onderzoeken en eventuele gerechtelijke procedures gaat opleveren.
Blatter onhoudbaar
Voor de heer Blatter is er geen redden meer aan. Zoals vaker met voorzitters of leidinggevenden dienen die, als het onhoudbaar is geworden, te vertrekken om anderen orde op zaken te kunnen laten stellen. Ook als hij wordt herkozen op 29 mei is de vraag hoe lang kan aanblijven.
ANALYSE ROLAND KROES
Ik vermoed dat de FIFA al heel lang rekening heeft gehouden met wat er gistermorgen in alle vroegte is gebeurd. Er circuleren al heel lang allerlei verhalen, over de Fifa, over Fifa-officials. Dat ze relatief zo snel een persconferentie hebben weten op te tuigen, is volgens mij een resultaat van die voorbereiding.
Positioneren als instituut
De keuze voor de Directeur Communicatie is vanuit Fifa-perspectief daarbij goed te begrijpen: Fifa probeert daarmee de discussie weg te trekken van personen en positioneert zichzelf als ‘instituut’. Tegelijkertijd zie je wel een vorm van pushing the envelope. De reactie van De Gregorio was een begrijpelijk frame en vooral eentje uit het boekje. Waarbij het hoofdstuk omgevingssensitiviteit alleen wel was overgeslagen. Het duurde dan ook niet lang of de foto van de Iraakse Minister van Informatie vulde mijn Twitter timeline.
Dominant beeld
Los van de boodschap van vanmorgen, moet de Fifa er echter vooral rekening mee houden dat het na de persconferentie van vanmorgen niet ophoudt. De komende uren, dagen, weken zullen er allerlei verhalen en nieuwsfeiten naar voren komen – of opnieuw naar voren worden gebracht – die het beeld van de Fifa als organisatie-waar-veel-mis-mee-is alleen maar zullen bevestigen. Of ze waar zijn of niet, doet op dat moment veel minder ter zake. Zaken zullen nieuws worden omdat ze aansluiten bij het dominante beeld dat er nu van de Fifa is ontstaan. En het doel verdedigen is met één bal al moeilijk genoeg, laat staan met heel veel ballen uit heel veel verschillende richtingen.
FBI
We hebben het nu trouwens vooral over de Fifa, De Gregorio en Blatter. Maar kijk ook even naar de FBI. Wat zij doen is allemaal uitermate goed doordacht. Er loopt al jaren een onderzoek naar mogelijke corruptie. Invallen in het kader van dat onderzoek aan de vooravond van het Fifa-congres zijn dan geen toeval. En dat de aandacht in dit alles maar zeer beperkt uitgaat naar die werkwijze van de FBI is een toonbeeld van goede pr.
ANALYSE JAAP STALENBURG
Ik begrijp de strategie van de FIFA om dit weg te houden bij Blatter en Walter de Gregorio voorlopig even in te zetten. Blatter moet nog gekozen worden voor een nieuwe termijn en kan deze affaire niet gebruiken.
Frame mislukt
Daarom ook het frame dat dit past in het nieuwe beleid van de FIFA om een einde te maken aan alle gerommel. Tot zover logisch. Alleen vraag ik me af of deze frame gaat werken. De Amerikanen zullen doorpakken en net als in de Armstrong-case strategisch gaan lekken naar de media.
Blatter ontsnapt
Toch komt Blatter ook hier mee weg. Door het 'one man-one vote' in de FIFA zullen landen met een losse moraal Blatter gewoon herverkiezen. Dat weet hij ook. Alleen een arrestatie kan het scenario veranderen.
