Meer berichtgeving over Europa is slecht nieuws

De pers draagt bij aan het vergroten van de kloof tussen burgers en Europa. Dat stelt Peter ’t Lam in zijn vorige maand verschenen proefschrift ‘De media en Europese integratie’. ’t Lam onderzocht hoe dagbladen tussen 1997 en 2006 berichtten over Europa. De Europese Beweging organiseerde donderdag in Nieuwspoort een debat over ‘Euromarketing’. Deelnemers waren ’t Lam, NRC Europa-correspondent Carolien de Gruyter, assistent professor politieke communicatie aan de Universiteit van Amsterdam Andreas Schuck en Europarlementariër Gerben Gerbrandy.

Peter ’t Lam, docent Communicatie aan Hogeschool Inholland, deed onderzoek naar de berichtgeving over Europa. Tussen 1997 en 2006 zijn Engels, Franse en Duits kranten gemiddeld twee keer meer over Europa gaan schrijven. Nederland blijft achter, met een stijging van zestig procent. Europese onderwerpen waarover kwaliteitskranten berichten zijn: vrijheid, diversiteit en welvaart. Populaire kranten berichten veelal over criminaliteit, werkloosheid en verlies van identiteit. Met andere woorden: kwaliteitskranten berichten over kansen, populaire kranten over bedreigingen. Opmerkelijk is dat alle Nederlandse kranten zijn in de loop der jaren meer over Europa gaan schrijven, op één na. Het AD is juist minder over Europa gaan schrijven.

“Meer nieuws over Europa betekent meer kennis over Europa”, zegt ’t Lam. “De kennistoename bij lezers van kwaliteitskranten is vele mate groter, dan bij lezers van populaire kranten. Echter, als populaire kranten meer Europees nieuws brengen, daalt de waardering voor Europa. Als kwaliteitskranten meer nieuws over Europa brengen, dan stijgt de appreciatie licht.” ’t Lam constateert door de jaren heen een opmerkelijke afname van positieve issues. “Door de afname daalt de waardering. Dat betekent dat de pers bijdraagt aan het vergroten van de kloof tussen Europa en de burger.”

Belangrijkere dingen dan busdrama
Uit het onderzoek van ’t Lam blijkt dat de pers veel invloed heeft op hoe wij Nederlanders over Europa denken. De negatieve houding is relatief eenvoudig op te lossen, zou je denken. NRC-correspondent De Gruyter schetst het probleem. “We moeten met minder correspondenten, meer produceren. Meer en meer berichten over Europa komen daarom tegenwoordig van de redactie in Nederland. Er zijn mensen bij die niets van Europa weten.” Daarnaast wordt van correspondenten verwacht dat ze ook over België berichten, ze wonen ten slotte in Brussel. “Onlangs vroeg de redactie of ik naar Lommel wilde gaan om verslag te doen van het busdrama” vervolgt De Gruyter. “Ik zei: ik heb wel belangrijkere dingen te doen. Collega’s van andere media gaan wel; dat gaat dan wel ten koste van berichtgeving over de EU.” Er is volgens De Gruyter zo weinig tijd, dat zij en Gerbrandy elkaar tijdens dit debat voor het eerst in levenden lijve ontmoeten. “Dat kan natuurlijk niet.”

Europarlementariër Gerben Gerbrandy (D66) bevestigt de bevindingen van De Gruyter. “De correspondenten zijn over het algemeen goed op de hoogte, hun collega’s in Nederland echter niet. Soms denk ik: hoe kun je dat nou schrijven? Ze halen bijvoorbeeld de Europese Raad en de Raad van Europa door elkaar.” Voor wie het niet weet: de Europese Raad bestaat uit de regeringsleiders van de lidstaten en de Raad van Europa uit 47 Europese landen. De Gruyter van NRC ziet net zo goed fouten aan de kant van de politiek. “Wat mij ook opvalt is dat Eurocommissarissen een legioen spindoctors om zich heen verzamelen. Dat snap ik ook wel, want veel journalisten –vooral uit bepaalde landen– komen naar Brussel met een vooringenomen mening: de boel is corrupt. Maar een legioen adviseurs werkt niet. En ik word er een beetje moe van.”

Geen nieuws is goed nieuws
Of het beeld dat Nederlanders van Europa hebben snel verbetert, is niet aannemelijk. Het beeld zal eerder verslechteren. De Gruyter van NRC stelt dat minder correspondenten meer moeten doen, onwetende redacteuren in Nederland meer overnemen en spindoctors van Europarlementariërs onvoldoende effect hebben. Europarlementariër Gerbrandy geeft aan dat hij niet stad en land af kan gaan en dat hij dus is aangewezen op de media. En tegenwoordig op social, al zijn mensen die de politiek daar volgen meestal sowieso wel geïnteresseerd. Het grootste probleem is echter dat de berichtgeving over Europa de laatste tijd drastisch is toegenomen. De berichtgeving is echter vooral negatief. Bezuinigingen, Griekenland, begrotingstekorten. En slechte berichten, weten we dankzij ’t Lam, zorgen ervoor dat de waardering voor Europa afneemt. Misschien is het dus maar goed dat het AD minder over Europa is gaan schrijven.