Rationele mensen zijn onredelijk

Stel je voor dat je coach bent van een hockeyteam. Je team staat één doelpunt achter en we naderen het einde van de wedstrijd. Je weet dat je een gok moet wagen en je doelman moet wisselen voor een veldspeler. De vraag is alleen: wanneer?

Als je die vraag zou stellen aan statistici en hedge fund managers, zouden ze antwoorden: 5 à 10 minuten voor het einde. Zo maximaliseer je de minieme kans om een verschil te maken. Maar geen enkele coach zou dat durven. Want als deze gok verkeerd uitpakt, zal iedereen met de vinger wijzen naar de gekke beslissing.

Dit voorbeeld deed me denken aan het boek ‘The Black Swan’ van Nassim Taleb. Taleb is een fascinerende en bloedirritante filosoof, die een aantal bestsellers heeft gewijd aan hoe slecht wij mensen met kansberekening omgaan.

Voordat Taleb filosoof werd, werkte hij lange tijd als handelaar op Wall Street. Zijn strategie was heel simpel: hij zette al het geld van zijn klanten in op het speculeren op onverwachtse crises – wat hij Black Swan Events noemt - en wachtte vervolgens rustig jarenlang tot er zich daadwerkelijk een crisis voordeed, waarop hij gigantisch cashte.

Het probleem met deze strategie is dat je stalen zenuwen moet hebben. Want al je klanten en collega’s willen het gevoel hebben dat je hard aan het werk bent om geld te verdienen. De gedachte dat gewoon stil blijven zitten en afwachten de meest rationele strategie is om een maximaal rendement op de investering te behalen, is ondraaglijk.

 

Dikke middelvinger

Rationeel zijn betekent vervelend zijn. Het probleem met heel rationeel denken en beslissen, is dat het botst met sociale normen.

Meestal krijg je minder problemen als je de strategie volgt die iedereen volgt – ook al gaat het fout -, dan wanneer je een heel nieuwe beslissing neemt, ook al houdt die rationeel perfect steek.

Mijn partner besliste een tijdje terug om niet meer op kantoor te werken. Ze ontdekte dat de honderd kleine interrupties daar haar voortdurend tegenhielden om de dingen te doen die waardevol zijn voor het bedrijf. Dus besloot ze weg te blijven. Het duurde drie maanden voordat ze zich niet meer schuldig voelde en iedereen op kantoor de situatie accepteerde.

We prijzen als industrie de innovators, de creatieven en de durvers. Maar tegelijk vinden we hen onhebbelijk, vervelend en bedreigend voor de machtsverhoudingen in de organisatie.

We kopiëren massaal best practices, terwijl de enige rationele strategie voor nieuwe merken en bedrijven is een dikke middelvinger uit te steken naar al die best practices. Wie rationeel wil zijn, komt heel onredelijk over.