Hoe ontwerp je een creatieve groep?

Een leuke manier om naar samenwerking in organisaties te kijken, is het te bestuderen als een coördinatieprobleem. Stop een willekeurige aantal mensen in een groep en ze kunnen niet anders dan met elkaar uit zien te vissen hoe ze het best met elkaar samenwerken.

Meestal produceert een groep heel snel leiders, facilitators, saboteurs, koppeltjes die zich afscheiden, organisators, enzovoort. Dat proces verloopt compleet onbewust en automatisch.

Nog fascinerender is wanneer nieuwe mensen in een bestaande groep terechtkomen. Hun onbewuste is in de eerste dagen in de overdrive om te ontcijferen wat de ongeschreven regels zijn:

Vriendjes

Mogen we elkaar aanspreken op gedrag? Zijn wij mensen die elkaar knuffelen? Met wie moet ik vriendjes zijn en wie moet ik zo veel mogelijk uit de weg gaan? Zijn wij mensen die altijd zelf onze kopjes in de vaatwasser zetten?

Groepen hangen samen op basis van uitgesproken, maar vooral ook onuitgesproken gedragsregels. Ik hoorde laatst een verhaal over een groep die al 12 jaar tijdens oud en nieuw samenkwam.

Op een bepaald moment liet iemand toch eens vallen dat ze de traditie om snert te eten eigenlijk heel stom vond. Bleek plots dat iedereen dit al jaren vond, maar iedereen ging ervan uit dat de anderen die traditie niet ter discussie wilden stellen.

Waardes en normen

De groep als een samenstel van onbewuste spelregels die het gedrag van de groep coördineren, verklaart heel veel gewenst en ongewenst gedrag in organisaties.

Je kunt nog zo veel waardes en normen op papier hebben, of allemaal processen bedacht hebben om samenwerking in goede banen te leiden, uiteindelijk stemt een groep zijn gedrag af op het observeren van het gedrag van de ander.

Als iemand weg komt met de kantjes ervan af lopen, dan wordt dat al heel snel de groepsnorm. Als de baas iemand is die graag in alles het laatste woord heeft, gaat niemand in de groep een stap zetten zonder afstemming.

Als leidinggevenden hun oordeel over mensen baseren op fysieke signalen van hard werken, dan zie je een groep de godganse dag druk over en weer lopen, meetings hebben en overwerken.

Feedback

Een organisatiecultuur is niets anders dan een optelsom van overtuigingen en gedragingen die mensen constant van elkaar leren. Een creatieve optimistische cultuur is vaak het gevolg van enkele spelregels die aan de oppervlakte amper zichtbaar zijn.

Ik had een team dat besloten had om elke week op vrijdag een retrospectieve te doen van twee uur om elkaar feedback te geven op wat goed ging en beter kon.

Na drie oncomfortabele sessies transformeerde het team van een groep hardwerkende individuen naar een groep die hongerig werd om zelf beter te worden, elkaar beter te maken en als team bijzonder te worden.

Eén simpele gedragsinterventie, en je zag de cultuur en de identiteit van de groep helemaal veranderen.