Nederlands bedrijfsleven blijkt onvoldoende slagvaardig

De Nederlandse bedrijven hebben vooral moeite om het hoofd te bieden aan prijzenoorlog en slinkende marges, maar ook om veranderingen in de klantvraag snel te kunnen doorvoeren. Daarnaast dwingt onder meer de onvoorspelbare regeldruk vanuit de Nederlandse en Europese overheid de bedrijven tot grotere slagvaardigheid.
Het onderzoek met de titel 'Agile Business: the competitive weapon' is in opdracht van HP Nederland augustus van dit jaar afgerond door de Rotterdam School of Management van de Erasmus Universiteit onder ruim 200 Nederlandse bedrijven.

De bedrijfscultuur en ICT-infrastructuur hebben een belangrijke invloed op de slagvaardigheid, zo wijst het onderzoek uit. Prof. dr. Peter Vervest, hoogleraar aan de Rotterdam School of Management: 'Personeelsbeleid dat verandering beloont en mensen ruimte geeft voor innovatie en vernieuwing, draagt bij aan een bedrijfscultuur die slagvaardig opereren mogelijk maakt. Maar veel bedrijven hebben bij het omgaan met verandering enorme last van hun ICT-systemen. Verandering wordt vertraagd of zelfs gedwarsboomd doordat de eigen IT het niet aankan. De erfenis van de huidige, verouderde systemen maakt het voor bedrijven erg lastig om te gaan met vereiste veranderingen. Bedrijven zeggen behoefte te hebben aan een centraal georchestreerde structuur hiervoor. Onze visie is dat een haast dogmatisch ICT-beleid de zakelijke slagvaardigheid vergroot. De topmanagers onderschatten het belang van hun eigen ICT-infrastructuur.'

Als belangrijkste algemene veranderingsfactoren die een slagvaardige aanpak vereisen, noemen de ondervraagden: de prijzenoorlog en slinkende marges, sneller reageren op klantvraag, behoefte aan lager geprijsde producten en diensten, belangrijke organisatorische veranderingen (zoals fusies en overnames), nieuwe technologieën om aan te sluiten op de informatiesystemen van klanten en afnemende klantloyaliteit. Naast deze algemene factoren zijn er ook sectorspecifieke veranderingsfactoren. Zo hebben de financiële sector en de nutsbedrijven veel te maken met Europese en nationale regelgeving. De onvoorspelbaarheid hiervan qua timing en implementatiedetails dwingt bedrijven hun processen en systemen zodanig in te richten dat veranderingen snel en adequaat zijn door te voeren. De logistieke sector heeft sterke behoefte aan integratie van IT-systemen met partners in het logistieke netwerk en eisen aantoonbare zakelijke waarde van IT, terwijl de sector mobiele telecommunicatie te maken heeft met zeer snelle technologische ontwikkelingen.

Managers geven aan dat het buitengewoon moeilijk is om bureaucratische organisaties slagvaardiger te maken. Slagvaardigheid is vaak het resultaat van 'trucs' van individuele werknemers om rigide procedures te omzeilen om zo snel op onvoorziene veranderingen te reageren. De discussie over slagvaardigheid zou op Raad van Bestuur-niveau moeten plaatsvinden. Prof. dr. Vervest: 'Het is zeer opmerkelijk hoe laag slagvaardigheid op de agenda staat van de directie. Verandering wordt achteraf pas gemanaged. Zakelijke slagvaardigheid, in de literatuur business agility genoemd, draagt bij aan het succesvol kunnen omgaan met onvoorspelbare verandering en met onbekende bedreigingen. Slagvaardigheid is een randvoorwaarde om van verandering een ondernemingskans te maken' De focus op kostenbesparing ondermijnt deze prioriteit echter.

Onderdeel van het onderzoek waren diepte-interviews met 47 (top)managers en sectorexperts in de sectoren: financiële dienstverlening, logistiek, mobiele telecommunicatie en nutsbedrijven. Tot de bedrijven die hebben meegewerkt aan de interviews behoren onder meer: ABN Amro, Rabobank, Fortis Bank, NUON, Essent, KPN Mobile, Vodafone, Sara Lee/Douwe Egberts en Schuitema. Het onderzoek van de Rotterdam School of Management is wereldwijd het eerste wetenschappelijke onderzoek dat op deze schaal de slagvaardigheid meet van het bedrijfsleven.