AFM wil dat bedrijven duidelijker communiceren over hun 'koop nu, betaal later'-diensten

Achteraf betalen brengt meer mensen in de schulden

Webwinkels leunen voor hun koop nu, betaal later-opties vaak op gespecialiseerde aanbieders. In Nederland is Klarna met zeker vijfhonderd aangesloten klanten de populairste aanbieder. Riverty staat met ruim honderd Nederlandse bedrijven op de tweede plaats. De aanbieders hebben onder meer grote meubel-, kleding- en elektronicabedrijven als klant. In 2021 - nieuwere cijfers lijken er nog niet - verwerken Klarna, Riverty en concurrenten samen 78 miljoen transacties. Fors meer dan in 2020, toen het er 58 miljoen waren.

Waar de e-commercesector blij is met de populariteit van achteraf betalen, waarschuwen schuldhulpverleners en andere experts voor de nadelige gevolgen. Het aantal mensen in de schuldhulpverlening met een schuld bij Klarna of Riverty is in de afgelopen vijf jaar verdubbeld, meldt RTL. Onderzoek van de AFM ondersteunt dit: twintig procent van de consumenten die achteraf betalen kiest, betaalt niet op tijd en moet daarom extra kosten betalen, zoals een boete of incassokosten. Klarna en concurrenten halen tot veertig procent van hun omzet uit dergelijke bijkomende kosten, stelt de AFM. Tegenover de NOS vertelt senior toezichthouder Daniëlle de Jager: 'We denken dat daar ook wel een prikkel inzit: er is niet veel belang bij het goed informeren van je klanten over de betalingstermijn en de hoogte van de kosten.' Volgens de AFM zijn 'de kosten voor te laat betalen onduidelijk en mogelijk onrechtmatig.'

Zelfregulering en wetgeving

De AFM wil dat bedrijven duidelijker communiceren over hun koop nu, betaal later-dienstverlening. Handhaven kan de toezichthouder momenteel niet omdat achter betalen wettelijk geen lening is, en de bedrijven die achter betalen aanbieden vallen daarom niet onder AFM-toezicht. Het kabinet werkt op Europees niveau mee aan een plan dat diensten wél als een consumptief krediet gaat bestempelen en de AFM handhavingsmogelijkheden geeft. Dat plan moet voor de zomer af zijn, maar wanneer het ingaat is nog niet duidelijk. 

In aanloop naar de strengere wetgeving heeft verantwoordelijk minister Weerwind de aanbieders van achteraf betalen daarom gevraagd om zelfregulering in te voeren. Nog deze maand willen zij een plan presenteren, stelt de NOS. Riverty zegt in het plan onder andere dat het - ook in eigenbelang - wil optreden tegen het stapelen van schulden en het bedienen van minderjarigen. 

iDeal werkt ook aan nieuwe betaalmethoden

Currence, het bedrijf achter iDeal, presenteerde laatst op de WebWinkelVakdagen ook plannen voor twee nieuwe betaalmethoden. De eerste is een online gekocht product in delen betalen en de ander is een betaling inplannen zodat die op de bewuste datum wordt afgeschreven. Currence test beide betaalmethoden nu met een groep partners, vertelt Amos Kater (head of products). Hij is bekend met de problematiek en bijbehorende berichtgeving rondom achteraf betalen, zegt hij tegen Adformatie. 'Wij willen voorkomen dat mensen een gekocht product uiteindelijk niet kunnen betalen. Mede daarom willen we alleen samenwerken met een partner die zich volledig houdt aan het convenant voor zelfregulering en dient de consument het eerste deel van zijn bestelling direct te betalen.'

Want ook voor Currence is het belangrijk dat de consument zich aan de betaaltermijnen houdt, vertelt Kater. 'Waarschijnlijk gaan wij samenwerken met een partner die zich ontfermt over consumenten die niet op tijd betalen. In zo'n geval ontvangen wij niet het volledige bedrag en brengt die partij incassokosten in rekening bij de consument.' De consument kan ook extra kosten verwachten als een ingeplande iDeal-betaling geweigerd wordt omdat het banksaldo ontoereikend is. Dat is niet ongewoon, zegt Kater. 'Betaal je een verkeersboete niet op tijd, dan wordt het bedrag door het CJIB verhoogd. We werken nu als pilot samen met het CJIB en zij zien dankzij de ingeplande iDeal-betalingsfunctie dat meer mensen op tijd betalen.'