'Sjoemel software... weer wat nieuws'

door Frank Pels

In mijn vak, de reclame, heb ik m’n hele loopbaan te maken gehad met slecht, slordig, partijdig en soms gewoon frauduleus onderzoek van bijna alle ‘wetenschappelijke’ onderzoekbureaus die moesten bekijken hoe reclame-uitingen zouden gaan werken.

Breek me de bek niet open. Konkelen en slijmen met de opdrachtgever die het onderzoek betaalde. Zelden de moeite nemen om de relevante respondenten te selecteren. Schaamteloos met eigen subjectieve meningen de eindconclusies verdraaien. Met een air van ja, ik weet het, ik heb er tenslotte voor gestudeerd. En als die eindconclusie dan eenmaal op tafel lag, hielp er geen lieve moeder of tegenargument meer aan. Het was wetenschappelijk getest. Dus waar.

Wantrouwig

Dit alles heeft mij nogal wantrouwig gemaakt ten opzichte van onderzoek. Ik wantrouw de kijkcijfers. Ik wantrouw Maurice de Hond. Ik wantrouw al die kranten, politieke partijen, tv nieuwsrubrieken en journaals die wetenschappelijk onderzoek laten uitvoeren en dan zeker weten dan 74% van de Nederlanders onze minister president een flapdrol vindt. Dat wel 95% van onze lezers van mening is dat Willy gewoon z’n mond had moeten houden bij de Verenigde Naties. Dat 82% van onze landgenoten zegt dat dikke mensen hun overgewicht geheel en al aan zichzelf te danken hebben.

En als het gaat om wetenschappelijk onderzoek waarvan de uitkomsten commercieel gebruikt worden, ben ik nog ‘ns een keertje extra wantrouwig. Ik geloof niet in die veel langere tafel met borden van Dreft. Als ik hoor zeggen acht van de tien mensen zijn dol enthousiast over ons product, denk ik altijd: ik zou graag die twee willen spreken.

Als een commercial mij vertelt dat de heilzame werking van een shampoo tegen haaruitval wetenschappelijk is aangetoond, haal ik me meteen de strip Dr. Doxeys Elixer van Lucky Luke voor de geest. Kreten bij antirimpel crème als Pro-Xylane, C-Niacyde en Pro Retinol A schakel ik gelijk aan P-indakaas gemengd met DRO-pwater.

En hoe vaak moet een vrouw die op een anti-koolhydraten dieet zit gemiddeld per week poepen als ze Activia yoghurtjes eet? Dan is de grote vraag ook nog: gaat de rimpelcrème van L’Oréal (Paris) met z’n Getinte Micro Parels de Botox overbodig maken?

Murw gebeukt

Er zijn mensen die zeggen: De consument vraagt toch om bedrog. Ik zie dat anders. De consument is murw gebeukt door al die onzinnige claims. Door al die pijltjes en balletjes die als wetenschappelijk bewijs immer diep in de vezels dringen. Door al die uitvergrote haren in zakjes die er altijd uitzien als knotwilgen op een ijsbaan. Het zal de consument allemaal worst wezen. Hij gelooft er geen ene bal van. Behalve als hem dat toevallig goed uitkomt. Hij is apathisch geworden op een manier, dat hij uiteindelijk op 'onthullingen' over de onjuistheid van al die wetenschappelijke bewijzen ook totaal onverschillig zal reageren. Zodat die 'onthullingen' dan ook uitblijven.

Dat komt fabrikanten goed uit. Ze hoeven nauwelijks meer bang te zijn ooit rekenschap te moeten afleggen. Ze kunnen goochelen met de cijfers. Mensen in witte jassen uit hun nek laten lullen. Niet bestaande tandartsen opvoeren die een tandpasta aanraden. Ze kunnen als het zou moeten liegen over kinderarbeid en duurzaamheid. Ze kunnen zelfs tegen hun ceo zeggen 'Herr Winterkorn maakt u zich geen zorgen, Herr Doktor Ingenieur Von Schwabbensee heeft een waterdicht geniaal wetenschappelijk systeem bedacht om de uitstoot van onze diesels te meten. En het is voor u wellicht aardig om te weten, Herr Winterkorn, dat dat systeem voor ons uiterst gunstig is in z’n rapportage.'
En laat nou toevallig net één of andere uitslover van een Amerikaan over dat laatste denken: ‘ns kijken hoe dat precies zit.

Sjoemel software

Volkswagen is te ver gegaan. Is de onschuld van de nep-dokter in witte jas voorbij. Maar het is nog steeds niet de consument die deze enorme rel veroorzaakt. Die haalt z’n schouders op en mompelt: 'Sjoemel software…weer wat nieuws'. Het zijn de opiniemakers die over elkaar heenbuitelen om hun verontwaardiging te uiten. De journalisten. De concurrenten. De politici. Vooral die laatsten voor wie dit in een tijd waarin ze allemaal lopen te stotteren over het vluchtelingenprobleem een godsgeschenk is. Gelijk hebben. En het van iedereen nog krijgen ook. Heerlijk!

Hoe het afloopt? Gewoon, zoals altijd. Nog voor de bui goed en wel is overgetrokken meldt de consument zich bij de showroom voor z’n favoriete Passat diesel. Met of zonder sjoemel software. Het maakt hem niet uit. Maar wel graag metallic grijs.

Deze blog van oud-reclameman Frank Pels staat op zijn site De Opportunisten.