Organisaties zonder leider hebben de toekomst

De zeester en de spin.

Deze zomer heb ik met veel belangstelling het boek “de zeester en de spin” van Brafman en Beckstrom gelezen die hierin met vele praktijkvoorbeelden laten zien dat gedecentraliseerde organisaties minder gevoelig zijn voor veranderingen dan gecentraliseerde.
In de metafoor uit de biologie van de zeester en de spin, laten ze zien dat decentrale organisaties een verborgen kracht hebben. Ze hebben vooral vertrouwen in de kracht van samenwerken. Als je de kop van een spin afhakt gaat hij dood. Maar hak een poot of arm van een zeester af dan groeit er een nieuwe aan. Bovendien zal het afgehakte deel weer kunnen uitgroeien tot een nieuwe zeester.

Ondernemersperspectieven.

Het boek beschrijft een maatschappelijke ontwikkeling waarin kleine ondernemingen ontstaan, overleven en uitgroeien. Een ontwikkeling waarin tegelijkertijd de waarde van een netwerk exponentieel stijgt met ieder nieuwe lid. Als voorbeeld geven de auteurs de strijd die MGM (groot centraal geleid entertainmentbedrijf) aanging tegen de opkomende vormen van downloads van film- en muziekbestanden.
Een mooi voorbeeld van een centrale organisatie (spin) die het op de lange termijn zal afleggen in een markt waarin consumenten op geheel eigen wijze en met eigen keuzes willen beschikken over film- en muziekbestanden. Een voorbeeld ook van een organisatie die krampachtig probeert vast te houden aan het eigen procedurele en juridische gelijk die uiteindelijk zal eindigen in gemiste kansen in veranderende markten.

Moeilijk te vatten
Ge

decentraliseerde systemen zijn wat lastiger te doorgronden. Er is geen duidelijke leider, geen hiërarchie, geen hoofdkantoor. Het is een open systeem waarin iedereen recht heeft zijn eigen beslissing te nemen. Wanneer een gedecentraliseerde organisatie wordt aangevallen, wordt deze nog opener en verder gecentraliseerd. Het ziet er anarchistisch uit, maar bedenk eens wat het antwoord is op de vraag: “wie is de baas van internet?’ Juist, hier zie je dat gedecentraliseerde organisaties het prima doen. Het bekijken van typische zeesterorganisaties is de moeite waard. Een organisatie als AA (anonieme alcoholisten) ontstond nadat alcoholist Bill Wilson ontdekte dat hij meer kon verwachten van hulp van lotgenoten dan van professionele hulp van deskundigen in de gezondheidszorg. AA werd een open systeem zonder centrale registraties en hoofdkantoren en bleek zeer succesvol. Hetzelfde beeld van groei en ontwikkeling van een gedecentraliseerde organisatie is te zien bij Wikipedia (lezers waken zelf over kwaliteit).

De kracht van de katalysator
Organisaties met open systemen hebben een katalysator nodig. Iemand die kan loslaten en een oprechte belangstelling heeft in andere mensen. Katalysatoren denken na hoe ieder persoon binnen hun netwerk past. Ze hebben de wens om te helpen. Ze hebben een groot inlevingsvermogen en kunnen veranderingen inspireren. Katalysatoren geven vertrouwen.

Nieuw perspectief
Het boek is een inspiratie voor ondernemers die eens anders naar ontwikkelingen en veranderingen willen kijken. Na het lezen beschik je over een invalshoek die interessant is om hedendaagse media aandacht op organisaties als banken, NS, telefoonmaatschappijen, energiebedrijven, de overheid, de gezondheidszorg etc. vanuit een nieuw perspectief te beoordelen. Een zeester organisatie is zo gek nog niet.