Je leven veranderen was nog nooit zo gemakkelijk. Als we onze tijdlijn op sociale media mogen geloven verschijnt er iedere minuut wel een video ‘that will just completely change your life in just thirty seconds’. De video die deze maand beloofde ons leven voorgoed te veranderen was het ‘poëtische’ pamflet ‘Look Up’, waarmee de jonge filmmaker Gary Turk de verderfelijkheid van de internetcultuur aan de kaak wilde stellen.
De video, waarin Turk in dichtvorm betoogt hoe mensen door internet en social media van elkaar en het leven zijn vervreemd, werd over de hele wereld gedeeld en is inmiddels meer dan 36 miljoen keer bekeken. Nooit eerder werd een video met zo’n moralistische boodschap door jong en oud zo unaniem omarmd. En nooit eerder haalde het succes van een video zijn eigen boodschap zo genadeloos onderuit.
Want de boodschap van de video is simpel: het leven vol mobiele apparaten, internet en sociale media heeft domme, ijdele, egocentrische mensen van ons gemaakt. Pas als we van ons scherm opkijken, de wereld in, zullen we allemaal weer gelukkig worden. Een prachtige boodschap niet? Toch stelt het succes van de ‘Look Up’ video ons voor een onverbiddelijke paradox.
Want deze video die de verderfelijkheid van internet en social media zogenaamd aan de kaak stelt, kon alleen zo’n overweldigend groot publiek bereiken door datzelfde schadelijke internet en die verderfelijke social media. Dankzij deze demonen van de nieuwe tijd werd Gary Turk in één klap wereldberoemd. En bij iedere duizend views op YouTube klinkt in zijn oren ongetwijfeld vrolijk het gerinkel van de advertentiekassa…
Toch is deze hypocrisie vreemd genoeg nog niet eens het meest storende aan de ‘Look Up’-video. Turk stelt in ‘Look Up’ dat internet en sociale media mensen ijdel, egocentrisch en ongenuanceerd hebben gemaakt, maar gaat voorbij aan het feit dat sociale media mensen helemaal niet ‘maken’: mensen maken sociale media. Anders gezegd: we zijn altijd al ijdel, egocentrisch en ongenuanceerd geweest. Het was alleen niet eerder zo duidelijk zichtbaar.
‘Look Up’ benadrukt steeds opnieuw dat er zoveel veranderd is. De video stelt het buitenspelende kind tegenover de kleuter met een iPad op de bank, zet de jongen met een smartphone in de trein tegenover mensen die vrolijk een praatje maken en de geliefden die elkaar vinden op straat tegenover het eenzame meisje dat met haar laptop op bed zit. Turk tracht met zijn video de verschillen zo schrijnend mogelijk tegen elkaar af te laten steken en laat voor het gemak de overeenkomsten weg.
Natuurlijk brengt het 'digitale tijdperk' nieuwe uitdagingen, nadelen en problemen met zich mee. Maar met de onze neiging om het oude en nostalgische te verheerlijken en te verzuchten hoeveel er wel niet veranderd is, lijken we te vergeten hoeveel er hetzelfde is gebleven. Is het lezen van de krant in de trein minder asociaal dan het lezen van nu.nl op je smartphone? In beide gevallen gaat het om het vergaren van informatie. Is een papieren boek verheffender dan een ebook? In beide gevallen gaat het om het genieten van verhalen. Is een spelletje ganzenbord leuker dan samen een potje doen op de spelcomputer? In beide gevallen gaat het om plezier. Is een liefde die op straat ontluikt oprechter dan een liefde die online ontvlamt? In beide gevallen gaat het om een connectie tussen twee mensen.
Misschien is het tijd om in te zien dat de manieren, middelen en kanalen waarmee we onze menselijke verlangens najagen misschien veranderen. Maar dat onze verlangens nagenoeg hetzelfde blijven. Zo verlangde een jonge dichter genaamd Turk ernaar om zijn boodschap te delen. Om gehoord te worden. En dat werd hij. Door 30 miljoen mensen. God bless the internet.
