Knaap (MediaMonks): 'De aanbestedingen van de overheid moeten op de schop'

Victor Knaap: Er zijn twintig ICT-projecten in Nederland die miljoenen over budget gaan. Totaal is komt het neer op misschien wel een miljard dat verkwist wordt. De aanbestedingsprojecten moeten op de schop. Nu ook: er wordt 1 (corona, red.) app gelanceerd en daar worden Kamervragen over gesteld. Maar we hebben wel 1000 problemen in Nederland. Alles is stuk: de digitalisering van de Nederlandse rechtspraak is een zooitje, Werk.nl, de Belastingdienst, noem maar op. De aanbesteding varieert van consultancies naar een consortium van mensen die bij elkaar gevoegd zijn, zoals nu met de app. Maar als je als overheid een app wil maken, dan bel je toch gewoon appbouwers? Nederland heeft een van de sterkste digitale sectoren ter wereld. Vooralsnog werkt slechts een van de 140 bureaus die zijn aangesloten bij de DDA (Dutch Digital Agencies, red.) voor de overheid. Dat is bizar.

Victor Knaap: Door de tenders in hapklare brokken te hakken, zoals dat in Australië gebeurt. Na bemiddeling door de Digital Transformation Agency, wordt inmiddels 60% van de overheids-tenders gewonnen door kleine en middelgrote bedrijven. En door de eigen digitale sector te stimuleren is Estland uitgegroeid tot een digitale wereldspeler. We kunnen niet over elk overheidsprobleem Kamervragen gaan stellen, dat proces moet veel simpeler en bovendien veel sneller. Er moet een groep mensen bij elkaar worden gevoegd die een heel nieuw aanbestedingsteam gaat vormen, over de departementen heen. Vervolgens moet er een technische infrastructuur komen waarop bedrijven kunnen bouwen. Daarna moet er een koppeling gemaakt worden tussen alle digitale bureaus en alle startups en scaleups in ons land. 

Victor Knaap: Ik wil absoluut een onderdeel zijn van de oplossing, maar ik heb er natuurlijk belang erbij dus dat is een beetje ingewikkeld. Er zou een adviesgroep moeten komen zoals Obama dat heeft gedaan voor  Obamacare. Laten we zeggen dat de corona-app voor de Nederlandse overheid net zo belangrijk is als Obamacare. Ook dat ging fout op IT. Obama zei destijds: enough is enough. En toen werd er een team opgetuigd dat bij alle digitale transformaties betrokken is.

Victor Knaap: Ik denk dat ik misschien wel de honderdste ben. Het probleem is dat het steeds niet wordt doorgezet. Het is al 20 jaar stuk, en ieder jaar kaart iemand anders het aan en dan verdwijnt er weer een rapport bij iemand onderin de la. Niemand zet het door, het verzandt in politiek en overleg. Ik ga nu net zo lang door totdat het echt veranderd is. 

Victor Knaap: Er liggen gewoon veel te veel grote issues, zoals de digitalisering van de rechtspraak. Door ict-problemen kunnen departementen niet meer functioneren. Veel Nederlandse digitale bureaus doen het internationaal hartstikke goed, maar als al die kennis er is, hoe kan het dan dat je het als overheid niet voor elkaar krijgt? We hebben fantastisch digitaal talent. Dat wordt nu verkwist en dat moet anders. Dat zou ook nog eens heel erg goed zijn voor de Nederlandse economie omdat digitaal dan een exportproduct wordt.

Het grootste probleem is dat mensen überhaupt geen vertrouwen meer hebben in de overheid omdat er zo vaak dingen fout gaan en niet werken. Hoe vaak komt dat wel niet in het nieuws? Ik denk dat mensen daardoor weinig interesse hebben om die app ook daadwerkelijk te gaan gebruiken. Ook al blijkt 'ie straks helemaal perfect.